Morgen, op 1 januari 2025, viert radiozender Europe 1 zijn 70-jarig bestaan. De eerste uitzending vanuit het toen semi-onafhankelijke Saarland vond plaats op 1 januari 1955, al moest die door frequentieproblemen snel weer worden afgebroken.
In Frankrijk, net als in België, was er na de Bevrijding een monopolie voor publieke zenders ingesteld. In Frankrijk werd dat vlotjes omzeild met private radiozenders vanuit aangrenzende (mini-)landen: Radio Luxembourg, Radio Monte Carlo en Radio Andorra.
Al waren dat zeker geen ‘piraten’, avonturiers of vrijbuiters, zoals de latere zeezenders. Deze zogenaamde ‘radios périphérique’ waren keurig ‘ingedekt’ door de Franse politiek. Ze dienden in feite twee grotere doelen: enerzijds een politiek noodzakelijk tegengewicht geven aan de eigen publieke zenders en anderzijds via sterke zenders de Francophonie uitdragen in de buurlanden en de rest van Europa. Het ging dus om een zeer beredeneerd gebruik van die ministaatjes door het Franse establishment, net zoals die satellietstaatjes in de eerste plaats bewust belastingparadijzen waren en nog steeds zijn.
In 1955 kregen de Franse luisteraars er met “Europe N°1” een nieuwe optie bij. De nieuwe zender werd in een advertentie in november 1954 aangekondigd als de “krachtigste privé-radio ter wereld”. Die eerste aankondiging had het zelfs over de lancering van radio én televisie. In december ging het alleen nog over de radio.
Twee belangrijke figuren, Charles Michelson en Louis Merlin, zagen een opportuniteit in Saarland, een quasi-onafhankelijke grensregio met Frankrijk die op dat moment nog onder Frans protectoraat stond (Saarland werd pas op 1 januari 1957 bij de Duitse Bondsrepubliek gevoegd). Die omweg maakte het mogelijk het Franse radiomonopolie te omzeilen. Leuk detail: het Saarland is even groot als het Groothertogdom Luxemburg.
Michelson, een zakenman, was de initiatiefnemer en regelde de financiering. Merlin, voormalig directeur van Radio Luxembourg, bracht zijn radio-expertise in. Merlin had een modern en innovatief radiostation voor ogen. Dankzij investeerders en politieke steun, zowel van de regeringen in Saarland als Frankrijk, werd een 400 kW krachtige langegolfzender gebouwd op het plateau van Felsberg, in vogelvlucht op 300 km van Parijs. De moderne radiostudio’s kwamen in Parijs.
De start op 1 januari 1955 verliep echter moeizaam door problemen met de golflengte. De frequenties op de langegolf waren al in 1952 verdeeld in het Kopenhagen-plan en het was niet eenvoudig om daar nog een vrij plekje in te vinden. Enkel Radio Luxemburg had met de 233 kHz alsnog een plekje gevonden zonder andere Europese zenders te storen.
Bij Europe 1 wilde dat aanvankelijk niet lukken. De zender startte op 250 kHz, maar moest al na een half uur weer uit de ether omdat hij interfereerde met de Finse zender van Lahti op 254 kHz. Europe 1 zakte naar de 245 kHz, maar stoorde daar de Deense zender in Kalundborg en de radiobakens in Genève en Brest. Een derde poging was er op 238 kHz, maar daar kwam de nieuwkomer in aanvaring met Radio Luxembourg (233 kHz). Die dreigde naar de rechter te stappen. Uiteindelijk bleef het wachten tot 3 april 1955 eer Europe 1 van start kon gaan via de 183 kHz (1647 meter).
Europe 1 groeide vanaf dan uit tot de stevigste concurrent van Radio Luxembourg. Het radio-avontuur op de 183 kHz stopte op 31 december 2019.
(Bron: heemkundige website Radio TSF)
Meer over Europe 1 op de langegolf:
- 27 december 2019 – Europe 1 niet langer meer op de vertrouwde 183 kHz
- 26 oktober 2020 – Het knallende einde van het zenderpark van Europe 1
- 4 april 2022 – Waarom Frankrijk zo lang verknocht bleef aan zijn “grandes ondes”
