De vierjaarlijkse World Radiocommunication Conference (WRC-23) van de ITU is afgelopen. Met 3.900 afgevaardigden uit 163 landen besprak de conferentie een kleine maand lang in Dubai het toekomstig gebruik van diverse radiofrequentiebanden. Voor Europa is het belangrijkste besluit dat al zeker de volgende tien jaar niet wordt geraakt aan de belaagde digitale televisieband (470-694 MHz).
Bij veel leden van de European Broadcasting Union (EBU) werd een zucht van verlichting geslaakt dat de bedreigde band van de televisiediensten (DVB-T) en PMSE-toepassingen (o.a. draadloze microfoons en straalzenders) de “enige primaire dienst” blijft. Pas op WRC-31 is een evaluatie van het spectrumgebruik en de toekomstige behoeften gepland.
Zoals we eerder al schreven wilde de lobby van Europese telecomoperatoren in de hele ITU-regio 1 graag alle frequenties boven de 600 MHz exclusief inpalmen voor mobiel gebruik, maar die lobby beet dus in het zand. Wel wordt vanaf 2025 in bepaalde Arabische landen het IMT-gebruik toegestaan in de 614-694 MHz-band, maar met beschermingsmaatregelen voor omroepdiensten in aangrenzende landen.
Voor de EBU betekent dit dat er in het bovendeel van de UHF-band nu mogelijkheden worden gecreëerd voor investeringen in nieuwe zendtechnologieën als UHDTV, 5G Broadcast en draadloze meerkanaals audiosystemen (WMAS).
Starlink en co moeten geduld oefenen
Over de heikele kwestie van de zendvermogens van satellieten is beslist dat internationale toezichthouders technische studies gaan toestaan. Dat zal echter, afhankelijk van de uitkomst, ten vroegste in 2031 tot nieuwe regelgeving leiden. Binnen de ruimtevaartindustrie is er grote verdeeldheid tussen de exploitanten van de traditionele GEO-satellieten en de nieuwe NGSO-constellaties (mobiele internetdiensten als Starlink van SpaceX, Telesat en het toekomstige Project Kuiper van Amazon).
De vermogens van de duizenden Starlink-satellietjes moeten nu nog de zogenaamde EPFD-limieten (Equivalent Power Flux Density) respecteren, om storingen met de GEO-satellieten te vermijden. De nieuwe ruimtespelers vinden die normen – die nog dateren uit een tijd toen er nog niet zoveel kennis was over deze materie – veel te beperkend. Uiteraard denken de GEO-operatoren daar anders over. Het compromis impliceert een vierjarig onderzoeksproces. Over deze technische studies zal worden gerapporteerd op WRC-27, maar zonder directe regulering.
6G wordt mogelijk vanaf 2030
Met betrekking tot het spectrum voor internationale mobiele telecommunicatie (IMT, de manier waarop de ITU mobiele diensten identificeert), werden extra frequentiebanden geïdentificeerd voor 4G, 5G en toekomstige 6G-diensten. Het gaat om specifieke frequentiebereiken in diverse landen en regio’s, zoals 3,3-3,4 GHz, 3,6-3,8 GHz, 4,8-4,99 GHz en 6,425-7,125 GHz.
Tegen WRC-27 zal een studiegroep worden opgezet voor het 7-8,5 GHz-bereik voor 6G. WRC-23 maakte alvast wereldwijd de weg vrij voor 6G vanaf 2030. Er begint nu technisch werk om het delen en de compatibiliteit van 6G met die frequentiebanden te bepalen. Dit besluit zal ook de ontwikkeling van de volgende generatie draadloze standaarden en chipsets stimuleren.
En dan nog dit
Nieuw is ook dat de 2 GHz- en 2,6 GHz-banden worden erkend voor het gebruik van zogenaamde “platformstations op grote hoogte” als IMT-basisstations. Dat biedt interessante nieuwe mogelijkheden voor breedbandconnectiviteit met minimale infrastructuur, wat in de praktijk vooral nuttig is om bijvoorbeeld heel snel wifi te realiseren in afgelegen gebieden en/of in het kader van rampscenario’s.
Voorts werden nieuwe frequenties geïdentificeerd voor Earth Stations in Motion (ESIM’s) om breedbandconnectiviteit te bieden aan vervoersmiddelen en om de communicatie na rampen te waarborgen.
Er zijn tijdens WRC-23 beschermingsmaatregelen vastgesteld voor mobiele tankstations op schepen en vliegtuigen in internationale luchtruimen en wateren. Om het Global Maritime Distress and Safety System (GMDSS) te moderniseren werden een aantal maatregelen goedgekeurd, waaronder de implementatie van e-navigatiesystemen voor verbeterde nood- en veiligheidscommunicatie op zee.
Ook werden nieuwe frequenties toegewezen voor ‘passieve aardverkenningssatellietdiensten’ in het kader van betere weersvoorspellingen en klimaatmonitoring. De luchtvaartindustrie krijgt nieuwe frequenties (117,975-137 MHz) voor bidirectionele communicatie via mobiele satellietdiensten, om communicatie tussen piloten en luchtverkeersleiders te verbeteren boven oceanen en afgelegen gebieden.
Op WRC-23 werden in totaal 43 nieuwe resoluties goedgekeurd, 56 bestaande resoluties herzien en 33 resoluties geschrapt.
