RadioVisie viert in 2024 z’n zevenentwintigste verjaardag op het internet. Daarmee is deze digitale mediakrant de oudste in z’n genre. Tel daarbij het feit dat RadioVisie online het vervolg is van het gedrukte maandblad dat voor het eerst verscheen in… 1973. Het logische gevolg is deze langlopende reeks die het complete verhaal ‘achter’ RadioVisie vertelt. Tweewekelijks op zondag.
De genocide van offshore radio
In de eerste maanden van 1975 was er met ‘Baffle’ en de ‘Vereniging voor Vrije Radio’ meer gebeurd dan in alle voorgaande jaren samen. Alhoewel het eerder ook al iedere dag pompen of verzuipen geblazen was in Geluwe en Breda, zou een nieuw initiatief er toe leiden dat alweer enkele tanden groter moest worden geschakeld. Augustus 1975 kwam er immers aan. Een trieste maand voor de radiofans en de geschiedenis van het medium. Twee keer was immers een genocide gehouden onder de zeezenders. In 1967, op 14 augustus, verdwenen in één enkele klap een half dozijn Engelse stations toen de Britse overheid offshore radio niet langer duldde.
In 1974, op 31 augustus, herhaalde deze geschiedenis zich toen Nederland stopte met het tolereren van Radio Veronica, Radio Noordzee Internationaal, Radio Atlantis en de combinatie Radio Caroline/Mi Amigo. Enkel dit laatste koppel had via Spanje een uitweg gezocht en was ‘even vrolijk’ als voorheen in de lucht gebleven.
Terwijl de Britten toch nog het goede fatsoen hadden opgebracht om de luisteraars een alternatief te bieden voor de verdwenen zeezenders, in de vorm van het popstation Radio 1 (en iets later de familiezender Radio 2), was men in Nederland straal voorbijgegaan aan enige vorm van compensatie.
Britten voelden het publiek prima aan
Tel daarbij op dat diezelfde Britten hun ‘new pop channel’ gekopieerd hadden van Radio London en Caroline. Format en jingles waren een doorslagje. De deejays hoofdzakelijk gerekruteerd in ‘piratenkringen’: Tony Blackburn, Kenny Everett, Ed Stewart, Dave Cash, Keith Skues… Met andere woorden, de overheid had het fenomeen prima aangevoeld en er was voorzien in opvolging.
Niks van dit alles in Nederland. In 1965 was Hilversum 3 weliswaar gestart als publiek alternatief voor Radio Veronica, maar door de verzuiling van het omroepbestel en de daaruit voortvloeiende versnipperde programmering, werd het station nooit echt populair. Was er in Nederland geen ruimte voor een extra popzender naar Brits voorbeeld, in Vlaanderen was het zelfs erger.
Het feit dat Radio Mi Amigo nog steeds in de lucht was en geleid werd door landgenoot Sylvain Tack, irriteerde de overheid mateloos. Tijd, energie en geld gingen niet naar het nadenken en/of realiseren van een commercieel alternatief aan land, maar naar de jacht op de zeezender. BRT zou en moest het absolute monopolie behouden. De pers had er een hele kluif aan. Zowat wekelijks stond Radio Mi Amigo in deze of gene uitave. Wat de populariteit enkel maar deed toenemen.
Een wekelijks radioprogramma voor de VVVR
En de beklijvende maand augustus kwam er alweer aan. Een ideaal moment om de luisteraars opnieuw te herinneren aan de vergane radioconjunctuur in de Lage Landen. De VVVR contacteerde daarom Joop Verhoof, programmaleider bij Radio Mi Amigo. Hij zag een goed gemaakte documentaire als tribute uitzending best zitten en vroeg om een uitgewerkt scenario te sturen. Wat we deden, waarna een week later een verrassend antwoordje uit Spanje kwam.
Terwijl de VVVR er van uit ging om op zondag 31 augustus 1975 één enkele keer een documentaire te produceren rond het verdwijnen van de Nederlandse zeezenders, wilde Joop Verhoof graag een langlopende reeks hebben. Enerzijds omdat de man de ware geschiedenis van offshore radio verteld wilde zien, maar anderzijds ook voor een deel uit opportunisme. Radio Mi Amigo zat immers met een ‘gat’ in de programmering op zondagnamiddag.
Een ‘gat’ in de programmering
Op de dag des heren hoort een moment van bezinning. De Nederlandse dominee Toornvliet (foto), van de radiogemeente Bloemendaal kocht daarom iedere zondagnamiddag een half uur zendtijd, van 16:00 tot 16:30 uur. Na zijn wekelijkse ‘preek’, volgde een half uurtje non-stop muziek, waarna Peter van Dam aan de beurt was met een overzicht van de Amerikaanse ‘Billboard Hot 100’.
Kortom, er was wekelijks dertig minuten ‘overschot’. De VVVR kreeg dat tijdslot cadeau. Iedere week moest in het vervolg een documentaire, waarbij offshore en commerciële radio centraal stonden, via de 259 meter, te horen zijn. Omdat koken geld kost, werd afgesproken dat de productiekosten gedragen zouden worden door de VVVR. In ruil mocht de organisatie twee eigen commercials draaien. Voor zichzelf of boodschappen van derden die hun product of activiteit wilden promoten.
Plots was de Vereniging voor Vrije Radio niet enkel uitgever van een maandblad, maar nu ook producer van een wekelijkse radioprogramma. Een avontuur dat van start ging op 31 augustus 1975 en zou duren tot februari 1977. Een merkwaardige, vaak hilarische en evenveel keer een gevaarlijke geschiedenis die we eerder al publiceerden in de reeks ‘De Playa Papers’. (JLB)
° Volgende aflevering verschijnt op 4 februari.
