JLB gaat (soms) naar zee – 122

Wie mijn ‘avonturen’ volgt op Facebook heeft vorige dinsdag en vreselijk foute sticker zien voorbij komen (voor de aardigheid staat ie daarom ook nog eens boven deze column). Toen gedrukt naar aanleiding van de officiële start van Radio Gemini op 23 december 1979. Was de sticker fout, de plannen om het illegale zenden op te tillen naar een wettelijk kader, waren dat allesbehalve.

Trip down Memory Lane, mais en français

Gemini ging van start in het Waalse dorpje Herseaux om de Vlaamse wetgever voor een probleem te stellen. De zuiderburen waren immers een stuk toleranter tegenover ‘radio libre’. Dus gingen we over de taalgrens uitzenden. In het Nederlands en een beetje in het Frans. Waarmee ook de Waalse wetgever voor een deus ex machina stond. Gemini oppakken zou tot een (taal)rel kunnen leiden. 

Zeker eind jaren 70 van de vorige eeuw werd zowel in Moeskroen, als Dottenijs als Herseaux nog heel veel Vlaams gesproken. Uiteindelijk bleek Herseaux toch niet zo’n ideale locatie te zijn. Al bedroeg de afstand tot Kortrijk (waar we op mikten) slechts 13 kilometer, zonder noemenswaardige obstakels tussenin, doch de geringe hoogte van de antenne speelde ons parten. In de lente van 1980 werd hebben en houwen daarom verhuisd naar een heuvelrug in het iets verder gelegen Dottignies.  

Terug naar de bron

In 2004, ruim twee decennia nadat Gemini uiteindelijk in Kortrijk was beland, kwamen een aantal protagonisten van het eerste uur nog eens bij elkaar om de zendersites in Wallonië te bezoeken. Frans Schuurbiers (Dielis Bergen), wijlen Tom de Graaf (Charles Dupont) en ikzelf JLB (Tom Bremer). We trokken achtereenvolgens naar Herseaux, Dottignies en Mouscron. Een soort bedevaart, maar dan zonder kaarsen.

Soms denkt een mens dat herinneringen vaste grond zijn. Beton. Baksteen. Een huisje waar ooit een zender stond, een plek die er gewoon altijd zal zijn. Tot je er opnieuw langs rijdt en merkt dat zelfs herinneringen afgebroken worden, zonder voorafgaande persconferentie. Voor mijn Nederlandse vrienden was de trip naar het zuiden ook logistiek interessant om hun voorraad Franse chansons aan te vullen.

Foto’s (hieronder) van de studio in het huisje in Herseaux tijdens de officiële start op 23 december 1979

Tom had iets met dat genre. Mouscron, stad van de Hurlus, leverde hem moeiteloos wat hij zocht. Vraag maar eens aan de heren van Belpop – Jan Delvaux en Jimmy Dewit – welke geweldige internationale muzikale rol deze stad heeft gespeeld. Helaas nog steeds te onbekend. Zal ik eens wat namen rondstrooien die optraden in de Twenty Club en Eden: Jimi Hendrix, The Animals, The Kinks, Petula Clark, Johnny Hallyday, Marcel Amont, Beau Dommage. De Moody Blues schreven er hun album ‘Days of Future past’ met daarop de legendarische single ‘Nights in white satin’.

Leven dendert door

Maar ik wijk uit en af. Ik had het over 2004. Het was geen gewoon jaar voor het trio. Het was een reünie na een lange afwezigheid. Onze goede bedoelingen om nog eens naar Wallonië te gaan waren ergens onderweg blijven steken tussen werk, verantwoordelijkheden en ondefinieerbare ‘andere zaken’. Je kent het gegeven. Het leven fluit af nog voor je beseft dat de tweede helft begonnen is.

Herseaux – Rue de Bornoville. Het radiohuisje was weg. Dat was slikken. Ook de huizen errond waren verdwenen. Geen renovatie, geen stille aftakeling. Gewoon: weg. In de plaats veel open ruimte en verder weg nieuwe villa’s met tuinen, keurig aangeharkt, vlak achter het kerkhof. Symboliek hoeft niet altijd subtiel te zijn. Foto’s bevestigen dat het geen verbeelding was. Ze tonen wat rest als tijd zijn werk doet zonder nostalgie: leegte zonder omheining. 

Om het hoofdstuk Herseaux af te sluiten – want elk hoofdstuk verdient een slotzin – kreeg ik later van Theo van Halsema de allereerste Gemini-sticker toegestuurd. We noemen het een jeugdzonde. Wie hem ontwierp, weet ik niet meer. Ik had ‘m ergens in een doos gestopt, zorgvuldig gelabeld: ‘Enkel openen na mijn dood’. Dat leek me gepast. Tot nu. Omdat men zich eigenlijk nooit moet schamen voor het verleden. Al helemaal niet als dit leidde tot een radiorevolutie van het zachte soort.

° Een andere keer heb ik het over de ‘Radiorestanten van Dottignies’. Deel 2 dus van onze ’trip to Memory Lane’ in 2004. Waar de verrassingen nog groter bleken te zijn.

---