De gisteren aangekondigde overname van Norkring België NV door Cordiant Digital Infrastructure is allerminst een verrassing. Die is onderdeel van een wereldwijde consolidatiebeweging in de digitale infrastructuur die al enkele jaren bezig is. Voor kapitaalkrachtige investeerders, op zoek naar het hoogste rendement, zijn zendmasten, glasvezelnetwerken en datacenters het nieuwe goud.
Er werd al lang gefluisterd dat Norkring België over te nemen stond. Dat was dus op zich geen nieuws, wel wie uiteindelijk de bruidsschat mag leveren. Het bedrijf beschikt over 25 zendtorens, waarvan 8 in eigendom en 17 in leasing. Onder meer alle FM-zenders van VRT-radio gebruiken de zendtorens van Norkring, ook al verloor Norkring in 2019 het operatorcontract aan het Nederlandse Broadcast Partners.
Dat leidde toen tot maanden van hoogspanning, want in tegenstelling tot DAB+, waar je zendlocaties veel makkelijker kunt verplaatsen (wat BP ook deed), kon er op FM geen sprake zijn van het verhuizen van de zendlocaties. BP moest dus willens nillens een billijke overeenkomst vinden met Norkring om de bestaande zendtorens te blijven gebruiken. Norkring eiste daarbij zelfs dat BP ook de antennes niet mocht vervangen.
Kroniek van een onvermijdelijke overname
De verkoop van het zenderpark van de VRT gebeurde destijds in (afgesproken) stapjes. In 2008 verwierf Norkring 49 procent, waarvoor het 9,8 miljoen euro op tafel legde. Later werd dat aandeel opgetrokken naar 75 procent min één aandeel en verkocht de VRT de resterende participatie aan de overheidsholding PMV. De totale waarde van het VRT-zenderpark werd in 2008 dus op 20 miljoen euro berekend.
Uit de jaarverslagen van de NV Norkring België valt te lezen dat de jaaromzet tussen 2012 en 2022 daalde van 20,5 miljoen euro naar 8,1 miljoen euro. De netto winstcijfers liepen in dezelfde periode terug van 7 miljoen euro naar 170.819 euro. De waarde van het vastgoed en de installaties daalde van 23,1 miljoen euro naar 7,9 miljoen euro. Het personeelsbestand zakte van 25 naar 11. Een en ander verklaart dus waarom Cordiant nu Norkring België overneemt voor een relatief ‘prikje’ van 5,25 miljoen euro.
De investeringsmaatschappij Cordiant werd opgericht in 2021 en realiseerde met Norkring België NV intussen zijn vijfde overname, waaronder eerder dit jaar de Tsjechische digitale infrastructuurprovider České Radiokomunikace (CRA) en de Poolse telecomoperator Emitel. Cordiant is ook actief in glasvezelnetwerken, een sector die internationaal eenzelfde evolutie van consolidatie ondergaat als de zendmasten. Vorige maand rondde Cordiant de overname af van Speed Fiber, een eerder kleine Ierse open access glasvezelexploitant (2,7 procent marktaandeel). Die overname werd in augustus aangekondigd voor een bedrag van 97,2 miljoen euro. In april 2022 verwierf Cordiant ook het Amerikaanse datacenter Hudson Interxchange. De strategie van Cordiant is dus om te mikken op een ‘diversificatie en inkomstenmix’ binnen de digitale infrastructuur.
Zendmastenexploitanten in Europa: dit zijn ‘The Big Five’
Zendmasten van radio- en tv-stations komen wereldwijd steeds meer onder controle van gespecialiseerde internationale zendmastexploitanten, die overigens ook allemaal beursgenoteerd zijn. De reden is simpel: hoe meer functies een zendmast heeft, hoe rendabeler die is. De tijd is al lang voorbij dat elk radio- en tv-station zich een eigen zenderpark kon veroorloven dat enkel voor eigen gebruik diende. Binnen Europa spreken we momenteel van een vijftal grote spelers.
De grootste Europese exploitant van zendmasten is het Spaanse Cellnex, met een aanwezigheid in 12 landen en (prognoses tot 2030 inbegrepen) 135.000 zendersites. Het Nederlandse On Tower Netherlands, gegroeid vanuit Broadcast Partners, is al sinds 2019 een volwaardig onderdeel van Cellnex. De Italiaanse familie Benetton is de grootste referentieaandeelhouder.
Daarna volgt het Duitse Vantage Towers, in 2021 ontstaan vanuit Vodafone, dat aanwezig is in 10 Europese landen, samen thans goed voor 84.600 zendtorens. Het aandeel van de ‘private equity’ binnen Vantage Towers steeg afgelopen zomer naar 40 procent, waardoor het aandeel van Vodafone op een jaar zakte van 81 naar 60 procent.
Al zijn Cellnex en Vantage Towers nog relatief gezien klein bier ten opzichte van American Tower, momenteel wereldwijd de grootste met 225.000 zendersites in vijf continenten (Noord- en Zuid-Amerika, Azië, Europa en Afrika), waarvan zo’n 30.000 in Europa. Die laatste kreeg het in handen via een meerderheidsaandeel in Telxius, de zendmastpoot van het Spaanse Telefónica. Ook het Amerikaanse Phoenix Tower International, goed voor wereldwijd zo’n 100.000 zendtorens (voornamelijk in de VS en Zuid-Amerika), is in Europa aanwezig met zo’n 6.000 torens, het merendeel in Frankrijk, Italië en Ierland.
Een andere grote Duitse speler is GD Tower, ontstaan vanuit Deutsche Telekom (DT) en goed voor 40.000 zendmasten in Duitsland en Oostenrijk. Begin dit jaar verkocht DT 51 procent van GD Tower aan de Canadese investeerder Brookfield en de Amerikaanse private equity DigitalBridge. Die laatste is in ons land intussen via Belgium Tower Partners ook eigenaar van de ruim 3.000 zendmasten van Telenet (Base).
Daarnaast is er nog Totem Towers, in 2021 afgesplitst vanuit Orange en goed voor 27.000 masten in Frankrijk en Spanje. Voorlopig blijft dit torenbedrijf nog voor 100 procent eigendom van Orange.
Analisten denken dat de consolidatie in het wereldje van de zendmasten nog een tijdje zal aanhouden en dat er in Europa op termijn slechts drie grote spelers zullen overblijven. (RDS)
