De Europese Commissie heeft een formele inbreukprocedure geopend tegen Italië, omdat het land er al jarenlang niet in slaagt om de aanzienlijke FM-storingen richting Frankrijk, Kroatië, Malta en Slovenië te beëindigen.
Volgens Brussel schendt Italië daarmee zowel het Europees Wetboek voor Elektronische Communicatie als de vroegere Kaderrichtlijn, die lidstaten verplichten het radiospectrum efficiënt te beheren en andere landen niet te hinderen.
De EU-procedure volgt op jaren van mislukte onderhandelingen, talrijke technische vergaderingen en oplopende spanningen binnen de Radio Spectrum Policy Group (RSPG), het adviesorgaan van de EU voor spectrumbeleid. Hoewel de problemen teruggaan tot de jaren tachtig, is het conflict de voorbije vijf jaar opnieuw geëscaleerd en sinds 2023 volledig vastgelopen.
Italië krijgt twee maanden
Met de aanmaningsbrief (letter of formal notice) geeft de Commissie Rome nu twee maanden om te reageren en met concrete oplossingen te komen. Gebeurt dat niet, dan volgt een “met redenen omkleed advies”, de laatste stap vóór een mogelijke start van een procedure bij het Hof van Justitie.
De Commissie stelt dat Italië geen voldoende administratieve maatregelen heeft genomen om de FM-storingen afkomstig van Italiaanse zenders in de band 87,5–108 MHz te elimineren. Vooral in Zuid-Frankrijk, Istrië en Dalmatië, Malta en het Sloveense kustgebied ervaren nationale omroepen ernstige hinder, wat hun eigen spectrumgebruik belemmert.
Langdurige gesprekken zonder resultaat
Binnen de RSPG werd jarenlang gewerkt aan een Europees akkoord over zowel FM als DAB+, maar het dossier bleef muurvast zitten. In oktober 2023 was in het plenaire verslag opnieuw geen vooruitgang te melden.
Italië verklaarde toen dat het interne werkgroepen had opgezet om het probleem te onderzoeken, maar die leverden geen afdoende actieplan op. Hierdoor bleven andere lidstaten gefrustreerd achter, in het bijzonder Slovenië en Kroatië, die structureel hinder ondervinden op zowel FM als DAB.
DAB+-conflict: strijd om frequentieblokken 7C en 7D
Naast FM-interferenties sleept ook een conflict over DAB+ voort. Italië gebruikt de blokken 7C en 7D zonder voorafgaande internationale coördinatie, hoewel buurlanden die willen inzetten voor de uitrol van hun eigen digitale radio.
Italië ziet het gebruik van 7C/7D als een tijdelijke oplossing, omdat die blokken volgens Rome niet in gebruik zijn bij de buurlanden. Kroatië en Slovenië verwerpen die uitleg en wijzen erop dat het gebruik zonder coördinatie in strijd is met ITU-regels. Slovenië heeft die blokken al met acht andere landen succesvol afgestemd, maar niet met Italië.
Brussel vroeg Italië een gedetailleerd plan om zijn nationale DAB-strategie in lijn te brengen met het regionale Adriatisch-Ionische akkoord, maar ook daar kwam geen concreet resultaat.
FM: juridische chaos en tegengestelde interpretaties
Ook op vlak van FM zijn de standpunten hard. Slovenië klaagt dat zelfs Italiaanse rechtbanken de ITU-regels negeren: Sloveense zenders met gecoördineerde frequenties zouden door Italiaanse beslissingen gedwongen worden hun vermogen te verlagen om niet-gecoördineerde Italiaanse zenders te beschermen.
Italië van zijn kant wijst op lopend “intern werk” en stelt dat het nog geen volledig draagvlak heeft om een actieplan vast te leggen. Zowel Kroatië als Slovenië spuien openlijk hun ongenoegen en vroegen de Commissie de druk op te voeren. Wat nu dus gebeurt.
Ook bij andere landen zijn er frustraties. Malta meldt al jaren DAB-interferenties vanuit Sicilië op blok 12C. Er is enige vooruitgang, maar een gezamenlijke meetcampagne moet nog bevestigen waar de storende mast precies staat.
Met Noord-Macedonië liep een discussie over de door Italië voorgestelde herkanalisatie van het regionale DAB-akkoord, maar het gerelateerde plan bleek volgens de buurlanden “onwerkbaar”.
Italië naar uitzonderlijke maatregelen?
Door de formele ingebrekestelling is de kans reëel dat Italië nu, onder tijdsdruk, tot snelle en ingrijpende maatregelen overgaat. De territoriale inspecties van het Ministerie van Ondernemen zouden lokale FM-zenders kunnen verplichten om binnen zeer korte tijd interferenties te elimineren, op straffe van (tijdelijke) uitschakeling van installaties.
De EU-druk kan ook een heropleving betekenen van het al jaren omstreden maar wettelijk voorziene FM-herplaningsproces, dat tot nu toe altijd politiek gevoelig lag. Voorts zou Italië, in het kader van een nieuw FM-plan, kunnen kiezen voor een vrijwillige inleverregeling (“rottamazione”) voor oude of problematische FM-installaties, om zo spectrum vrij te maken en het netwerk te rationaliseren.
Een dossier met diepe wortels
De interferentieproblematiek gaat decennia terug, maar door de recente Europese druk lijkt dan toch een einde te komen aan het institutionele getalm. De formele waarschuwing van Brussel vormt een duidelijke boodschap: het geduld is op en de Italiaanse overheid moet eindelijk een coherente oplossing afdwingen die zowel aan de Europese regels als aan de internationale coördinatievereisten voldoet.
Voor de Italiaanse radiozenders – vooral lokale stations met grensoverschrijdende reikwijdte – zal de uiteindelijke impact afhangen van de mate waarin Italië bereid is het spectrumbeheer grondig te hervormen.
(foto boven: Wikipedia)
