Het nieuwe frequentieplan is op 27 mei precies een jaar jong geworden. RadioVisie bekijkt in deze reeks wat de gevolgen zijn. Regio per regio overlopen we de huidige situatie en gaan we na of er dingen verbeterd zijn, of erger geworden.
Antwerpen
De grootste stad van Vlaanderen, is een commercieel interessante plek om een radiostation uit te baten. Meer luisteraars, meer mogelijkheden, meer return. Antwerpen is in het verleden daarom vaker dan elders een komen en gaan geweest van stations. Kleine projecten verdwenen onder de vleugels van grote netwerken, die onderling ook weer afspraken maakten. Sinds een jaar zou de Antwerpse ether stabieler moeten zijn. Wie kreeg wat en wat doen ze ermee?
Voor Antwerpen voorziet het huidige frequentieplan in drie frequenties voor nationale radio en negen voor lokale radio’s. Van deze laatste categorie hebben er vier een hoog vermogen (1.000 watt of meer).
Tot een jaar geleden was 4FM te ontvangen op 99.2 MHz maar sinds deze frequentie aan Q-Music werd toegewezen is de comfortzone sterk teruggelopen. Gelukkig beschikt Q-Music ook over 92.9 MHz waarmee een veel groter gebied kan worden bediend. 4FM kreeg de 103.4 MHz in ruil en is daarmee in heel Antwerpen goed te ontvangen, meestal iets beter dan Q-Music.
De populairste lokale radio van Vlaanderen, Radio Minerva, ruilde de 103.6 MHz in voor de 98.0 MHz (1.000 Watt). Men zendt uit vanop het zuidelijke Crown Plaza Hotel dat omwille van het noordelijk gerichte stralingsdiagram een geschikte locatie is. De ontvangst in Antwerpen-centrum is vrij behoorlijk te noemen. Minerva brengt dagelijks live-programma’s en muziek gericht op senioren.
Op 100.2 MHz zendt het multiculturele Multipop uit (vroeger 102.2 MHz) in eerste instantie gebeurde dit vanop datzelfde Crown Plaza hotel. Intussen verhuisde de installatie naar de Antwerp Tower in het centrum van de stad waar ook 4FM zijn stek heeft (met 5.000 Watt). Multipop zendt uit met een richtpatroon en een vermogen van 2.000 Watt en bestrijkt daarmee een veel groter gebied dan 4FM. Het lijkt de beste frequentie van Antwerpen. De programmatie van Multipop bestaat uit non-stop muziek en informatie.
104.2 MHz bleef in handen van dezelfde mensen maar ging van VZW VRM over naar VZW Antwerpse Ontspanningsstichting. De voormalige 100 Watt-frequentie mocht het vermogen opdrijven tot 2.000 Watt. De zendlocatie en de studio’s zijn gevestigd in het Hof Ter Lo in Borgerhout vanwaar met richtantennes wordt uitgezonden. Het signaal is in vergelijking met Multipop en Antigoon (eveneens 2.000 Watt) minder goed te ontvangen maar in Antwerpen-Stad is het toch comfortabel luisteren. Crooze FM brengt een afwijkend muzikaal format met smooth-jazzmuziek en werd door de lezers van RadioVisie eind vorig jaar bekroond als Beste Nieuwkomer.
Het legendarische Radio Antigoon ruilde de 103.2 MHz in voor de 2.000 Watt sterke 104.6 MHz. Echter, Antigoon kwam op deze frequentie nooit in de lucht want vanaf de eerste dag werd reeds de naam Traffic FM gebruikt. Met licht verteerbare popmuziek, verkeers- en andere informatie tracht men in te spelen op de actuele situatie rond de wegenwerken in Antwerpen. De ontvangst is erg goed in Antwerpen en ruime omgeving.
Op 105.4 MHz bleef Radio Nostalgie uitzenden. In het vorige frequentieplan was deze frequentie voorzien voor Wilrijk maar omdat deze nu in Antwerpen is gecoördineerd werd het vermogen beperkt tot 10 Watt. Radio Nostalgie brengt muziek van de jaren ‘70 tot ‘90, gepresenteerde programma’s en nieuws uit Antwerpen. Gelukkig lijkt men van de beperking tot 10 Watt niet al te veel nadeel te ondervinden want de ontvangst in Antwerpen en ook een eind daarbuiten is uitstekend.
Radio Centraal was vroeger te beluisteren op 103.9 MHz en kreeg nu de 106.7 MHz toegewezen. Deze frequentie werd in het verleden gebruikt door Radio Energy, Izi FM en Souvenir vanuit Deurne. Omdat Radio Centraal uitzendt vanaf het dak van een pand aan de Scheldekaaien zo’n vijf km verder werd het vermogen beperkt tot 14 Watt. Radio Centraal is daardoor niet zo ver te ontvangen en verhoogde zonder toelating het vermogen met BIPT-controles en sancties tot gevolg. Inmiddels lijken de ontvangstproblemen tot het verleden te behoren hoewel men de actie ‘Radio Centraal Onbeluisterbaar’ startte om net deze problematiek aan te klagen. Centraal brengt nog steeds dezelfde alternatieve programmering met een variatie aan culturen, stijlen, talen, stemmen en muziek zonder reclame-onderbrekingen.
Het nieuwe frequentieplan betekende ook meteen de start van één nieuw project: O radio op 107.0 MHz. Aangezien er precies evenveel Antwerpse frequenties waren voorzien als in het vorige frequentieplan moest Radio Contact de belangrijkste stad van Vlaanderen verlaten. O radio mag met een vermogen van 100 Watt uitzenden maar bereikt daarmee enkel Antwerpen-Noord, Merksem en Linkeroever comfortabel. In een deel van het centrum en vooral in zuidelijke en oostelijke richting is er heel wat storing van naburige frequenties. Het radiostation heeft een format met uptempo muziek. Er zijn algemene gepresenteerde programma’s overdag en ‘s avonds brengt men diverse thema-uitzendingen waarvan een aantal speciaal gericht is op holebi’s. O radio werd door de lezers van RadioVisie eind vorig jaar verkozen tot beste lokale radio van de provincie Antwerpen.
Op 107.4 MHz is Radio Pop Rock Hits (daarvoor Souvenir) te beluisteren, het filiaal van het Be One-netwerk. Be One is gecoördineerd met een vermogen van 64 Watt en zond eerst uit vanaf het studiogebouw van Radio Antigoon. Vrij snel verhuisde men de installatie echter, zonder vergunning naar het Crown Plaza Hotel waardoor men drie dagen schorsing van uitzending opliep (ook omwille van een te hoog vermogen en problemen met de straalverbinding). Be One is goed te ontvangen in Antwerpen-stad en een aantal randgemeenten. Men brengt een bijna uitsluitend nationale programmering met een pop-rock format.
De laatste licentie bleef in handen van dezelfde mensen: de omstreden 107.8 MHz van Radio Stad. In het verleden werd deze frequentie gebruikt voor Channel X, Atlantis, C-Dance, Topradio en Sweet FM. Nu is er een non-stop R&B format te beluisteren. Radio Stad zendt uit met een vermogen van 76 Watt vanaf het Tourist Hotel aan het Centraal Station en is alleen goed te ontvangen in Antwerpen-centrum.
Besluit: in Antwerpen zijn er heel wat frequenties met een hoog vermogen die een goede ontvangst garanderen in en rond de stad. Na een jaar kunnen we echter vaststellen dat de lokale omroepen met een vermogen van 100 Watt en minder storingen ondervinden in de ruime omgeving van de sites waar hoogvermogen zenders staan opgesteld. Het gaat om:
– Het Crown Plaza Hotel, aan de ring in Antwerpen-Zuid (Be One, Q-Music 92.9 MHz, Radio Minerva en Radio Nostalgie)
– De Antwerp Tower aan de Rooseveltplaats (Multipop en 4FM)
– De ingang van de Waaslandtunnel (Traffic FM, Q-Music 99.2 MHz)
– De afrit van de E34-E313 in Borgerhout (Crooze FM)
Daarnaast valt op dat alhoewel Antwerpen vrij noordelijk ligt, er bijna geen Nederlandse radiostations te ontvangen zijn maar wel heel wat Brusselse lokale omroepen. Vaak is hun signaal in en rond Antwerpen sterker dan dit van de hoogvermogen zenders die voor de stad gecoördineerd werden.
Klein-Brabant
Klein-Brabant (Bornem-Puurs-Sint-Amands) kende voor het nieuwe frequentieplan officieel twee lokale radiostations; Radio Contact en Reuze maar deze laatste zond al jaren niet meer uit. Nu blijft er nog één frequentie over, de 107.6 MHz (81 Watt) is van Contact wegens geen andere kandidaten. Echte lokale radio is er dus niet in Klein-Brabant hoewel de lokale Contacttelg toch af en toe lokaal gaat.
Het station is geen eigendom van de Contact Vlaanderen NV, maar van Mark Van Kapellen (MVK), een naam die we nog zullen tegenkomen. Contact herkauwt hier dus niet altijd wat ze vanuit de Oorlogskruisenlaan in Neder-over-Heembeek voorschotelen. Naast de lokale Contact hoor je ook de Boomse versie (ooit in handen van MVK, nu eigendom van de Contact Vlaanderen NV). Zwak te horen in de Aspergestreek is ook de Vilvoordse Contact-versie (eigendom van Contact Vlaanderen NV). Hoewel deze laatste in het oosten van de regio het vaak moet afleggen tegen Super FM op 105.7 MHz.
Er zijn nog meer MVK-stations te ontvangen in Klein-Brabant met Cool FM Kruibeke op kop (107.2 MHz). Zwakker te horen is Cool FM Mechelen (105.9 MHz). Dichterbij zit Randstad Classics, te ontvangen op 104.9 MHz vanuit Willebroek. Maar al na twee kilometer van hun antennes komt Radio Reflex uit Mechelen op 104.8 MHz (316 Watt) roet in het eten strooien. Hun antennes staan op de immens hoge Sint-Rombouts kathedraal.
In Klein-Brabant kan je dus nergens perfect luisteren naar Randstad Classics om het bij een eufemisme te houden. Het station heeft nochtans een enorm potentieel dankzij het format dat wordt gehanteerd. Grote broer, Randstad FM (99 MHz – 1kW) ontvangt men vlekkeloos in Groot Puurs en in grote delen van Bornem maar in het echte centrum dient men rekening te houden met (aardig) wat gekraak te wijten aan de Nederlandse Radio 1 (98.9 MHz) en Classics 21 uit Charleroi (99.1 MHz).
Sinds Radio Forest (Hamme 105.2 MHz), uit de ether is verdwenen komt het volkse Tamara Londerzeel schoorvoetend binnen op 105.3 MHz. Enige revisie aan de zendinstallatie is dringend nodig want met de toch wel zeer vrije frequentie haalt men amper bereik.
Spits FM (Opwijk -87.8 MHz), Be One (Aalst – 90.0 MHz) en Beiaard (Dendermonde – 106.3 MHz) zijn (erg) moeilijk te beluisteren in het zuiden. Daarentegen zijn in het noorden wel vrij goed te ontvangen: Multipop (Antwerpen – 100.2 MHz), ietsje minder Nostalgie (Antwerpen -105.4 MHz). Nog hoorbaar, maar weinig comfortabel zijn Traffic FM (Antwerpen – 104.6 MHz), Beverland (Beveren – 106.1 MHz) en 12FM (Aartselaar – 106.5 MHz) te beluisteren. In het westen is het signaal van Goldies (Sint-Niklaas – 107.9 MHz) nog af en toe waarneembaar. In het oosten is er soms een flardje Via FM te ontwaren (Mechelen – 106.6 MHz).
In Klein-Brabant waag je je heel vaak in de Brusselse ether met vaak zeer goede ontvangst van volgend rijtje ‘lokalen’; Radio Nostalgie (100.0 MHz), Ciel FM (104.4 MHz), Radio Contact (102.2 MHz), NRJ1 (103.7 MHz), Bel-RTL (104.0 MHz), Contact+ (104.3 MHz), Contact2 (106.1 MHz). Behalve op de 101.4 MHz gaat het allemaal om signalen die doorknallen tot in Antwerpen. O ja, er is ook nog een Nederlandstalig Brussels station: FM Brussel (98.8 MHz). Aanzienlijk zwakker dan voor hun veroordeling door het VCM (wegens te sterke zender), maar nog steeds ruim voldoende.
DE PROVINCIALE OMROEPEN
Zeer bizar is het Antwerpen1 verhaal. Het station haalt geen goede ontvangst in Klein-Brabant en dat zal velen verrassen. Zowel de 102.9 MHz als de 104.5 MHz komen binnen maar niet ruis- en kraakvrij. Go FM Sint-Niklaas (103.7 MHz – 2 kW) haalt nog net het westen van de regio. Maar even verder is alweer loepzuiver NRJ Bruxelles te horen. De 98.1 MHz van Contact Vlaams-Brabant bedient wel vlot de hele regio.
TENSLOTTE: HET NATIONALE FEEST
Als je een fan bent van 4FM moet je niet al te veel scannen want je vindt deze commerciële jongens bijna overal: 92.2 MHz (Dendermonde), 93.5 MHz (Sint-Niklaas), 96.7 MHz (Mechelen), 103.4 MHz (Brussel of Antwerpen). Q-Music zit dan weer perfect op 103.1 MHz (Sint-Pieters-Leeuw) maar ook op 92.7 MHz (Berlaar), 92.9 MHz (Antwerpen) en 102.5 MHz (Genk!).
Uiteraard blijven de VRT-netten niet achterop. Voor Radio 2 moet je geen enkele moeite doen want die zitten in Klein-Brabant liefst zes keer in de band (89.8, 90.7, 93.7, 97.5, 98.6 en 97.9 MHz). Behalve het West-Vlaamse nieuws kunnen alle andere regiobulletins mee gevolgd worden.
Ook alle netten van de RTBf zijn aanwezig. Vanuit Nederland kan men luisteren naar Radio 1 (87.9 MHz) en Skyradio (101.9 MHz). Bij momenten is ook Radio 538, in het noorden via de 102.7 MHz, te horen. Maar dan moeten de condities meezitten.
EINDCONCLUSIE IS DUIDELIJK
Klein-Brabant is wat lokale radio betreft nog vrij onontgonnen. Contact blijft contact en komt als echte lokale wat tekort. Randstad Classics is onlangs gestart met een voor de regio uniek format en heeft elk uur regionieuws en info. Potentieel te over ware het niet dat de inplanting van de 104.8 MHz Mechelen een blunder van formaat was. Dat ervaren Reflex (met ook nog eens FUN in hun vaarwater) en Randstad beiden maar al te goed.
Broadcast Partners heeft wellicht een professionele fee opgestreken maar het werk is niet overal navenant. Ook de provincialen komen niet vlekkeloos binnen en dan eindigt het verhaal voor de meeste mensen die wat luistercomfort willen al snel bij de nationale stations. Tenzij je een fan bent van de Franstalige radio want die is er in overvloed te ontvangen. Kortom: in het algemeen valt het frequentieplan negatief uit voor deze regio.
Mechelen
Mechelen, stad der Maneblussers, stad der Opsinjoren, stad van Maanrock en wat u vooral interesseert: stad van zes lokale radiostations. Wat Leuven niet kreeg, namelijk genoeg frequenties, kreeg Mechelen wel. Er waren er vier voor de nieuwe erkenningsronde, maar Broadcast Partners vond er nog twee extra. Eén ervan was de oude frequentie van Studio Mechelen, voordien Contact Mechelen en oorspronkelijk MARS (Mechelse Aglommeratie Radio Stichting, 105.9 MHz. De hoofdprijs van de tombola was echter de 99.0 MHz die tot dan van 4FM was geweest.
Half Mechelen werd gek en er kwamen naast de vier bestaande stations, zes nieuwe initiatieven. De bestaande radio’s werden opnieuw vergund, de groep rond Peter Sweeck haalde een frequentie binnen voor Via FM. De laatste licentie werd ingepalmd door de mensen achter Radio Omega, een weekendpiraat die het jaren uithield in OLV Waver en plots mee kandideerde in de Dijlestad.
Gevloek zal je zeker gehoord hebben in Ternat toen Jan d’Haese en co hoorden dat Be One de sterke 99.0 MHz frequentie (1 kW) niet kreeg en zelfs volledig buiten de prijzen viel in Mechelen. Waar de champagne wel knalde was bij Randstad FM want zij pikten de frequentie in. Feest ook bij Reflex want zij kregen de tweede stadsfrequentie in de schoot geworpen: 104.8 MHz. Beide stations kropen samen de Sint-Rombouts op en installeerden er straalverbindingen en zendinstallaties. Net na middernacht op 26 en 27 mei 2004 knalden beide frequenties over Mechelen.
Champagne bij Randstad want het bereik is aanzienlijk. Veel meer dan Spa Blauw zat er voor de collega’s van Reflex niet in want hun frequentie bleek een vergiftigd geschenk. Ondanks de antennehoogte en ERPx3 moet men sterk inbinden aan ontvangstgebied. In Willebroek bleef namelijk de 104.9 MHz van Randstad Classics in de lucht en dat zorgt richting westen voor geen ontvangst. Dit feit was echter bekend bij de aanvraag. Dat FUN Brussel op 104.7 MHz echter vele kilowatts extra aanzette, was niet bekend en viel erg tegen. Tot in het stadscentrum werd er gekraak gehoord. De situatie is intussen licht verbeterd maar eens voorbij de stadsrand is het huilen met de pet op.
Beide stadsfrequenties richten zich als brede hitradio op het grote publiek en zijn de twee enige Mechelse stations die in de jongste CIM-cijfers terug te vinden zijn. Vooral het Randstad resultaat mocht daar gezien worden. Het station heeft een volledige gepresenteerde programmatie van 06.00 tot 21.00 uur. Reflex doet het vooral met veel non-stop muziek. Regionieuws en -info hoor je bij beide stations in overvloed.
De andere Mechelse stations kregen elk 100W ERP. Op 105.5 MHz is dit Opsinjoor (vzw Omega), één van de nieuwe initiatieven dat daadwerkelijk het aanbod verbreed. Doelgroep is de derde leeftijd en daarmee is het station aan een echte opmars begonnen. Even hoger in de band vinden we Cool FM (vzw Carina die aan de groep rond Mark Van Kapellen toebehoort) op 105.9 MHz. Cool FM zendt non stop Sky-radio achtige toestanden uit.
De 106.2 MHz is van Radio Contact (eigendom van de NV Radio Contact Vlaanderen) en stuurt zonder de minste schroom 24 uur per dag het signaal uit de hoofdstad door. Het laatste echte Mechelse station is Via FM (106.6 MHz), beheert door de vzw Via Media en uitgebaat door de groep rond Peter Sweeck. Je kan spreken over een veredelde Cool FM met licht andere accenten en voicetracks op de spitsmomenten.
Een echt radiostation voor de jeugd ontbreekt in Mechelen. Jongeren moeten nu vaak tussen soms erg slecht te ontvangen zenders switchen om een programma te vinden dat op hen is afgesteld. Tempo Kampenhout haalt nog net het centrum (107.0 MHz), net als RGR (107.4 MHz) en het zwakkere Top Brussel (107.9 MHz). Verder is ook nog Radio Venus (105.2 MHz Keerbergen) zwak te ontvangen in het stadscentrum.
De Franstaligen zijn ook in Mechelen present met Judaica (90.2 MHz), Nostalgie (100.0 MHz), Contact (102.2 MHz), NRJ (103.7 MHz), Bel-RTL (104.0 MHz), Contact+ (104.3 MHz) en ook BFM (107.6 MHz).
De provinciale radio Antwerpen1 heeft een eigen 1 kW frequentie in de stad, de 104.5MHz, maar in de rand gaat die al snel kraken en haalt bijlange niet het rendement van de 99.0 MHz. Eens je het gekraak hoort, kan je echter switchen naar 102.9 MHz die over de rest van de provincie davert, tenzij je naar Klein-Brabant rijdt (zie hoger).
Mechelen ligt tegen de grens met Vlaams-Brabant en dus komt ook Contact Vlaams-Brabant via 98.1 MHz binnen in de stad waar Bart Somers chef is. Zo heel af en toe kan je op 103.8 MHz het Leuvense signaal horen, maar dan moet je wel erg je best doen en de ruis erbij nemen.
De nationale commerciële omroepen ontbreken uiteraard niet. 4FM heeft bij de frequentiewissel de Q-Music frequentie van 96.7MHz gekregen en die duwt tot ver buiten Mechelen aardig door. Verder hoor je de grootste hits ook nog eens op 93.5, 95.6 en 103.4 MHz.
Q-Music heeft geen eigen frequentie meer in Mechelen, maar de 103.1 MHz knalt vanuit Brussel tot in Nederland en Mechelen is niet eens halfweg. De 92.9 MHz (Antwerpen) is slechter te ontvangen en ook de frequentie uit Limburg hoor je er nog (102.5 MHz Genk). De VRT- en de RTBf- netten doen in Mechelen wat ze overal elders doen; te vaak, te hard aanwezig zijn…
Mechelen komt zeker niet gepluimd uit de frequentiewissel, integendeel. Algemeen kan je stellen dat de stad er behoorlijk op vooruitging. Toch is het jammer dat de tweede stadsfrequentie erg ongelukkig werd ingepland. Het aanbod is voor de Maneblussers met de komst van Opsinjoor verbreed. Minpunten zijn er echter ook. Mechelen lijkt commercieel niet de stad te zijn die zes actief draaiende lokale stations in leven kan houden. De uitbouw van enkele projecten blijft beperkt, soms tot zendmast en straalverbinding of PC, zonder studio. Dit houdt men geen negen jaar vol. Dat geen enkel station zich echt op de jeugd richt is verbazingwekkend.
- Bijdragers: MvdF, AS en Rik Vermeir
