In West-Vlaanderen heeft Guldensporenstad Kortrijk steeds een nauwe band gehad met het medium ‘radio’. Nog opvallend: in alle andere Vlaamse provincies heeft de publieke omroep z’n uitvalsbasis in de hoofdstad, maar niet in de kustprovincie. Niet helemaal onlogisch want de radio gaat er verder dan waar ook diep terug in de tijd en was goed voor vele opvallende primeurs in de radiogeschiedenis.
Terug naar start
Na omzwervingen via Dottignies en Moeskroen kwam Gemini in april 1982 terecht op de plek waar drie jaar eerder het avontuur was gestrand nog vooraleer het goed en wel was begonnen: Kortijk dus. De Vlaamse overheid had het officieel nog steeds niet begrepen op ‘illegale zenders’, maar de tolerantiegraad was een stuk groter geworden. En het commerciële hart van Kortrijk, dat inmiddels mee geproefd had van de impact van de vrije radio, rolde de rode loper uit. Bovenop de Hallen van Kortrijk (het huidig XPO) werden gloednieuwe studio’s met de meest professionele apparatuur gebouwd.
Het effect liet niet op zich wachten. Het station werd in korte tijd nog populairder en groeide uit tot dé stadsradio bij uitstek. In de slipstream van dit succes hadden ook vele anderen hun kans gewaagd. Maar in juli 1986 kregen uiteindelijk slechts drie protagonisten een vergunning: Gemini, Magic (eerst vanuit Kortrijk, daarna vanuit het Ring Shopping center in Kuurne) en WLS (dat later Contact werd).
Een initiatief van het Kortrijkse ACW stak in 1990 de kop op. Begonnen als ‘Studio Kortrijk’ werd de naam in 1991 alweer gewijzigd in Radio Kortrijk. Dit onder druk van de publieke omroep die verwarring vreesde met hùn Studio Brussel! In 1996 werd het station ‘Westvlaamse radio’ alvorens drie jaar later te verpoppen tot Radio Mango, het provinciale vehikel van Uitgeverij Roularta. Begin deze nieuwe eeuw kwam Nostalgie er voor in de plaats. Dit keer onder de vleugels van de VUM, inmiddels Mediahuis.
Publieke omroep maakt inhaalbeweging
In 1990 hadden de BRT-radio’s een duidelijker profiel gekregen: Radio 1, Radio 2 en Radio 3. In 1991 volgde een nieuw decreet en wijzigde de naam van de nationale omroep in BRTN. De N stond voor Nederlands. Voluit bediende de ‘omroep van de Vlaamse Gemeenschap’, àlle kijkers en luisteraars.
De golf van kleine zenders die het land had overspoeld had echter behoorlijk geknaagd aan de marktaandelen van de publieke omroep. Die zocht en vond een antwoord. Studio Brussel ging van start op 1 april 1983. Nachtprogramma’s werden geïntroduceerd. En op 1 oktober van datzelfde jaar werd begonnen met ontkoppelde programma’s op BRT 2. Omroep West-Vlaanderen kreeg een nieuwe frequentie, eerst de 100.7, daarna definitief de 100.1 MHz.
Meer, veel meer regionaal
In 1992 startte Radio 2 met een uitbreiding van het regionale aanbod in de ochtend. Drie jaar later werd dit nogmaals uitgebreid met een weekendontkoppeling. BRTN werd VRT op 1 januari 1998. In 2001 werd de naam van de ontkoppelde radio-uitzendingen gewijzigd in ‘Ochtend-‘, ‘Middag-‘ en ‘Avondpost’. In 2003 verhuisden de West-Vlaamse radiomakers naar een nieuw pand aan de Doorniksesteenweg, vlakbij… de XPO (foto bovenaan en hieronder). Om veertien jaar later terug te keren naar het centrum van de stad.
Brugge had er intussen alles aan gedaan om Radio 2 naar de provinciehoofdstad te lokken, maar slaagde daar niet in. “Het Kortrijks dossier overtuigde”, zegde burgemeester Vincent Van Quickenborne (Open VLD). Hij verwees naar de stadscoalitie die dit dossier tot een goed einde bracht. “Radio 2 krijgt 240 vierkante meter en komt dus op een muzieksite die deel uitmaakt van een cultuuras die via het Casinoplein, waar boekhandel Theoria komt, naar de Grote Markt loopt.”
Toekomst zonder einde
We zijn nu bijna honderd jaar verder. Internet en de digitale revolutie zorgden voor een totale ommekeer. Het luistergedrag is helemaal veranderd. Er wordt niet meer gebeld naar de radio, er wordt geappt, DAB+ kwam erbij, net als de streamingdiensten. Radio2 kreeg een digitaal broertje BeneBene. VRT Radio2 is de nieuwe naam. Kortrijk blijft verder pionieren, minder opvallend dan weleer, maar de webradio’s telen er welig: Gemini Online, FM Kortrijk, Quindo (gesubsidieerd), KL85, Pyramid, Radio 19… Allemaal opgestart door oud-medewerkers van Radio Gemini. Toeval? Anno 2023 wordt de grootste toon niet meer gezet in Kortrijk, maar de geschiedenis met het medium radio pakt niemand deze stad af.
° Thierry Missiaen
° Met dank aan : Peter Van Herzeele, Bernard Pauwels en de Stad Kortrijk.
