Nummer 107 van mijn ‘zee-avonturen’, alhoewel ik niet echt veel tijd doorbreng aan de kust. Maar deze column moest ooit een naam krijgen. Onderwerpen zijn nooit een probleem. Ook nu niet, Ton Schipper zorgde voor het vonkje. Terug naar ‘Mi Amigo 50’, het evenement in Blankenberge in 2024, waar de start van de Vlaams/Nederlandse zeezender op 1 januari 1974 werd herdacht. Ton had een vol uur vol liedjes over Radio Mi Amigo – in alle mogelijke muziekgenres – laten bedenken door Artificiële Intelligentie. AI dus.
Babyboomers: analoog geboren, digitaal getemd
Ik kwam dat ene opmerkelijke uur eerder deze week weer tegen, voldoende om een gelijkaardig experiment op te zetten. Maar dan eentje met tekst en woorden en zinnen. Ik heb me laten bijstaan door artificiële intelligentie. Niet dat ChatGPT de boel totaal heeft overgenomen, het is uiteindelijk een tekstuele hulplijn geworden die herinneringen en vele losse notities omzette in een doorlopende tekst. Over school, over vrije radio, over hoe onze generatie opgroeide met vinyl, knikkers, bandopnemers, en dromen die uiteindelijk van alles in beweging hebben gezet.
Manifestatie met knikkers
We zijn geboren in de jaren veertig, vijftig of zestig van de vorige eeuw, toen kinderen nog vanzelf ter wereld kwamen zonder gender reveal party. Slapend in een wiegje gemaakt door nonkel Jos met hout van een oude kast en spijkers die er nog in zaten van de vorige eigenaar. We groeiden op in een tijd waarin je nog niet van alles een trauma kreeg. Integendeel, je werd er sterker van als je met je lip aan een bevroren ijzeren paal bleef hangen.
We zaten op school te schrijven met een griffel, de meester met krijt. Er was de onvermijdelijke spons, de geur van nat linoleum en die van de kolenkachel in de winter. Later kwam de inktpot waar we vliegjes in stopten omdat het zwarte goedje dan een gouden kleur kreeg. Informatica bestond uit iemand die goed met een passer kon werken. Als je geluk had, bracht de leraar een diaprojector mee naar de klas om zijn vakantiekiekjes te laten zien. We vonden het adembenemend!
We dronken kraantjeswater dat naar ijzer smaakte, fietsten zonder helm tussen vrachtwagens, duelleerden met knikkers tot je won door ‘putteke’ te spelen in de goot. Als je verloor, dan jankte je even, maar daarna ging je weer verder. We maakten ons huiswerk snel, zodat we naar buiten konden tot moeder riep dat het eten koud werd.
Met de zaklamp in bed
We gingen slapen met de radio onder het hoofdkussen en een zaklamp onder de dekens, stiekem een boek of strip lezend tot de batterij het begaf net toen het echt spannend werd. En we fluisterden met een broer of zus, gewoon omdat zowat alles toen nog grappig was. We leerden het leven kennen via vinylplaten die kraakten als een kampvuur, via vrije radiozenders met de stem van een man die “Joepie, hier zijn we weer!” riep vanuit een caravan in Oostduinkerke.
Muziek was een bedevaartstocht. Je hoorde iets op Radio Veronica of Mi Amigo, en dan na drie weken zoeken, vragen en smeken, vond je het plaatje bij de lokale platenboer. Soms was je zo verliefd op een nummer dat je de naald terugzette tot het vinyl dunner werd dan een sigarettenpapiertje. Dat hadden we steeds op zak want de draaiden onze peuken zelf met Drum en Wervikse Tabak. Of we rookten onze Belga nooit alleen. We tapeten elkaars platen op cassettes en schreven daar met een Bic ‘Zomer 1977’ op. Inclusief een hartje.
‘Ik ga trouwen’
We gingen op café in een jeansbroek die we weken na elkaar droegen zonder te wassen en met een T-shirt van Che Guevara of Mao, zonder dat we goed wisten wie ze waren. We verkozen het Rode Boekje boven de bijbel. We lazen ‘Ik, Jan Cremer’ in plaats van Stijn Streuvels. We roken naar een cologne die je bij de drogist kreeg bij aankoop van een doos Pleisters 32. We dansten op de muziek van The Cousins, Will Tura of Ritchie Valens, maar altijd met een Vlaamse houterigheid. Armen losjes, benen onzeker. Als iemand je hand vastpakte tijdens een slow, dacht je: ‘Dit is het dan, ik ga trouwen’.
We zagen de wereld veranderen en werkten er aan mee. Of we namen het heft zelf in handen. ‘Wat je zelf doet, doe je nu eenmaal beter’. Als je als jonge gast met een paar makkers en een overschotje aan verlengkabels in een tuinhok kroop om op zondagmiddag een uur lang Radio Totaal te maken met een jingle op de xylofoon en een antenne van een oude tv op een bezemsteel, dan voelden we dat we een revolutie ontketenden.
Je draaide muziek van De Kreuners, riep iets rebels over ‘de vrijheid van de ether!’ en hoopte dat minstens drie mensen — je moeder, een buurman en een verdwaalde vrachtwagenchauffeur — je konden horen. We namen programma’s op met een bandrecorder die piepte alsof hij elk moment kon ontploffen. We kondigden nummers aan en zagen onszelf op een schip op de Noordzee dobberen. We gaven het weerbericht voor “gans de provincie West-Vlaanderen, behalve Blankenberge, want daar regent het altijd”. De meeste uitzendingen duurden tot vader thuiskwam en riep: “Zet die rommel af, ik wil naar de koers kijken!”
We zullen doorgaan
Van de brommer naar de elektrische fiets. Van de brief naar de sociale media. Van zwart-wit-tv naar de huidige schermen die groter zijn dan de vensterramen uit onze jeugd. We leefden het echte leven vooraleer het zich enkel nog ging afspelen op TikTok, Facebook en andere Instagrams. Vandaag worden we ‘senioren’ genoemd, of erger: ‘de oudere generatie’. Men spreekt over ons alsof we elk moment gaan verdampen in een wolk van Vicks Vaporub.
Maar we zijn meer dan een rimpel en een kortingskaart. We zijn overlevenden van acht decennia verandering, van analoog naar digitaal, van de fiets zonder versnellingen naar AI die onze boodschappen doet. Wij zijn geboren voor de filters er kwamen, we leefden en overleefden zonder. En dat heeft ons karakter gegeven. En littekens. Maar vooral karakter. Het waren de beste tijden. Of dat maken we onszelf toch wijs. Maar als het op die manier blijft hangen in ons hoofd, dan zal het wel waar zijn. (DP)
Addendum
Onderwerpen zoeken, research, eerste formulering en input bij ChatGPT duurde 17 minuten. Minder dan 20 seconden later, volgde de complete column. De tekst voelde niet coherent aan. Enkele opmerkingen waren wel leuk en waarschijnlijk had ik ze nooit zelf bedacht. De tijdslijn klopte niet. Het redigeren koste me 41 minuten. Voorlopig niet vatbaar voor herhaling, daarom gaat JLB op 23 juli opnieuw alleen naar zee.
Laat onze (mooie) jeugdjaren niet verknallen door Al. Laat dat over aan de volgende generatie.
Ja graag terug de originele. Zelfs de linkerhand van de jonge Dj in de klas telt 6 vingers (de duim, vier zichtbare en de pink die wat verstopt zit achter de microfoonstand)