Soms duikt er ineens een bericht op dat je, ondanks jarenlang onderzoek, nog nooit eerder bent tegengekomen en dat je direct nieuwsgierig maakt. Zo dacht ik terug aan de uitgebreide artikelen die in 1971 in ‘De Telegraaf’ verschenen, ter promotie van een boek van Paul Harris, auteur bij Impulse Publishers in Schotland. De reeks stond vol verhalen uit de zeezenderwereld, deels goed onderzocht, deels behoorlijk uit de bocht gevlogen.
Mysteries rond Radio Nordsee – een storm in de ether
Harris schreef onder meer over de moeizame start van Radio Nordsee International (RNI) in 1970 en de financiële problemen die daarbij kwamen kijken. Maar hij ging verder. Volgens hem zouden de Zwitserse eigenaren, Erwin Meister en Edwin Bollier, banden hebben gehad met het communistische regime in de DDR. Ook verweefde hij in zijn verhalen onder de titel ‘Mysteries rond Radio Nordsee’, de gebeurtenissen rond het een jaar eerder gestarte Capital Radio.
De artikelen waren een voorpublicatie van zijn boek ‘To Be a Pirate King’, dat in 1971 verscheen. Pagina’s groot stonden ze in De Telegraaf, en de publicaties werden niet alleen door zeezenderfans verslonden, maar ook door het grote publiek.
Lees je die stukken of het boek nu terug, dan kun je ze eigenlijk niet anders dan met een glimlach bekijken. Je vraagt je af wat Harris’ doel was met zijn mix van feiten en verzinsels. Feit blijft: door zijn verhalen kwam het hele fenomeen van radio vanaf internationale wateren in een slecht daglicht te staan.
Politieke ophef in Den Haag
De artikelen bleven niet onopgemerkt in de politiek. Tweede Kamerlid A. Te Pas van de Nederlandse Middenstands Partij stelde zelfs vragen aan de ministers van Financiën en Verkeer & Waterstaat. Hij wilde weten of er een onderzoek kon komen naar “de financiële manipulaties van de Zwitsers Meister en Bollier.”
Het Kamerpresidium vond zijn taalgebruik echter “niet parlementair waardig” en legde de brief terzijde. Te Pas probeerde het later nog eens met een iets vriendelijkere formulering: “manipulaties” werd “praktijken”. Maar de toon was gezet, de zeezenders lagen onder een vergrootglas.
Paniek in Seedorf
De heisa bleef trouwens niet beperkt tot Den Haag. Ook in de legerplaats Seedorf in West-Duitsland, waar veel Nederlandse dienstplichtigen destijds gelegerd waren, nam de onrust toe. In oktober 1971 wilde het ‘Holland House’ daar een feestavond organiseren met de Radio Noordzee Drive-in Show. Plaatsvervangend commandant Overste Walboom, die de berichten in ‘De Telegraaf ‘had gelezen, vond dat echter geen goed idee.
De vermeende connecties tussen RNI en Oost-Duitsland maakten hem wantrouwig. Zijn besluit: ‘Geen enkele soldaat mocht naar het Holland House om de drive-in show bij te wonen’. De Haagsche Post van 27 oktober 1971 schreef spottend: “De beroepshalve vaak door spionageparanoia aangevreten inlichtingendienst C.I.D. had geen gevaar gezien in het vermaak van de piratenzender. De overste besliste eigenzinnig anders, en dat was de bewuste zaterdag in ieders harten toen het eerste plaatje ‘Ik heb eerbied voor jouw grijze haren’ aan hem werd opgedragen.”
Veronica kijkt vooruit
Ondertussen keek Radio Veronica juist vol vertrouwen naar de toekomst. In oktober 1971 verscheen in ‘De Telegraaf ‘een artikel waarin directeur Dirk Verweij aangaf dat de omroep streefde naar legalisering: “Een positie waarbij de Veronica-formule via een legale weg kan worden voortgezet. Dit mede op basis van het feit dat er kan worden teruggezien op een elfjarig bestaan.”
Hiernaast: ‘Veronica Blijft, als u dat wilt!’ Een pakket jingles om de legalisatie te ondersteunen.
Zijn uitspraak sloot aan bij een onderzoek van de Nederlandse Stichting voor Statistiek dat aantoonde dat Hilversum 3 weliswaar de landelijke voorkeur had, maar dat Veronica veruit favoriet was in de gebieden waar het goed te ontvangen was. Liefst 75% van de luisteraars gaf er de voorkeur aan de zeezender.
Veel mensen gaven bovendien aan dat ze lid zouden willen worden van een legale omroepvereniging Veronica. En dat gebeurde uiteindelijk ook. Veronica werd niet alleen gelegaliseerd, maar groeide uit tot de grootste omroep van Nederland, onder de naam V.O.O.
