Nog zo’n twee maanden en je komt ze weer overal tegen; de eindejaarlijstjes. Eveneens bij RadioVisie, met – uiteraard -, de focus op wat er zich in de wijde wereld van de radio afspeelde in 2024. Ook op 1 én 2 november duiken steeds vaker lijstjes op. Maar die gaan over veel minder onderwerpen, enkel over wie ons heeft verlaten.
Omdat ik zelf al sinds mijn tienerjaren gek ben op feiten en data en geschiedenis, ben ik voor de gelegenheid nagegaan wie van mijn idolen, voorbeelden en mentoren de voorbije tien maanden het tijdelijke ruilden voor het eeuwige. Die volgehouden ijver om feiten bij te houden heb ik vaak kunnen gebruiken in mijn beroepsleven. Dat speelde zich af bij slechts enkele werkgevers: twee daarvan in de media: enerzijds Radio Gemini, anderzijds Mediahuis. Twee sectoren waar lijstjes altijd bruikbaar bleken te zijn.
Iedereen kijkt op naar andere mensen. Meestal van op afstand, soms dichterbij, af en toe wordt zo’n persoon een mentor. Je wordt immers nooit zomaar vanzelf iets, iemand of een persoonlijkheid. Het viel mij op dat in 2024 alweer teveel mensen gestorven zijn die op een of andere manier mijn pad kruisten. Ongewild of gewild, maar die in ieder geval belangrijk waren voor mij. Ik beperk me – uiteraard – tot de twee sectoren die me nauwste aan het harte lagen en liggen: pers en media.
Tussen de States en TC Matic
Op 30 april stierf Duane Eddy, de legendarische gitaarvirtuoos (USA). Onsterfelijk geworden als de man die de ‘twang’ introduceerde bij de rock ’n roll in de jaren 60. Instrumentale pareltjes als ‘Because they’re young’ bleven en blijven hangen en waren mateloos populair bij de zeezenders als tune. Het nummer is ook – sinds 1984 – onafgebroken de begintune van het Radio2-programma ‘De Prehistorie’, op zondagochtend.
In Vlaanderen namen we op 15 juni afscheid van het socialistisch boegbeeld Freddy Willockx (76). De man kreeg een staatsbegrafenis. Met het naar hem genoemde ‘KB Willockx’, schreef hij een belangrijk stukje radiogeschiedenis. Hij schafte het Belgische radiomonopolie af. Dankzij hem kwam er een ‘gedoogbeleid’ voor de aanvankelijk illegale ‘vrije radio’s’.
Nederland vernam op 2 juli de dood van programmamaker, dichter, schrijver, uitgever en letterkundige Wim Hazeu. Hij werd bekend als literaire radio- en tv-programmamaker voor de christelijke omroepvereniging NCRV. Daarnaast was hij ook uitgever. Eén van de belangrijkste producers uit de Belgische muziekgeschiedenis en gitarist bij T.C. Matic, Jean-Marie Aerts stierf op 20 april, de Oostendenaar werd 72. De peetvader van de Belpop, in de jaren 80. Het genre werd jarenlang omarmd door de net gestarte vrije zenders.
Van Veronica tot Caroline
Jan van Veen is 79 als hij sterft op 4 april. Tot aan zijn dood presenteerde hij het programma ‘Candlelight’. Eerst bij Veronica, daarna bij omroepvereniging AVRO op Hilversum 3, later ook bij Skyradio. Nadien kwam er de onlineradio ‘Candlelight’ die nu verder gaat als eerbetoon aan dit icoon. Steevast begonnen zijn uitzendingen met het nummer ‘Can I get there by Candlelight’ van David McWilliams.
Het Britse Radio Caroline verliest de eeuwige optimist Dave Foster op 25 augustus. Een cruciaal figuur in het voortbestaan van de zender. Reeds op 2 januari en ook al bij Caroline ontvalt ons oud-medewerkster Adrianne Sebastian-Scott. Zij werkte er als Judy Murphy. En nog was het niet afgelopen voor de het station, want ook programmamaker Carl Kingston sterft. Dat gebeurt vol 11 oktober. Eind jaren 70, begin jaren 80 had hij een vaste rubriek in de gedrukte versie van RadioVisie. Hij werkte ook voor The Voice of Peace.
De UK gaat collectief in rouw als Steve Wright sterft op 12 februari, hij was één van de iconen van BBC 1 en 2 en het tv-anker van het legendarische tv-programma ‘Top of the pops’. Op radio haalde hij tot zeven miljoen luisteraars. Wright hield het veertig jaar vol en werd maar 69.
West-Vlaanderen rouwt op 15 juli om Dirk Desmet (56), ex-Radio Gemini, Radio 19 en Jess FM…en alweer een medewerker van RadioVisie. We noteren ook het verlies van Francis Vantomme (67), op 27 augustus. Gewaardeerd medewerker in de hoogdagen van Radio Gemini.
Van Kortrijk naar Brugge
Kortrijk neemt afscheid van geschiedschrijver en journalist José Vandenbossele (84), van het blad ‘Curtricke. De man schreef ook een vierdelig werk over de tweede wereldoorlog. Nog in de Guldensporenstad gaat Jacques Merlevede op zijn 71ste verjaardag (24 januari) van heen. ‘Jacke’ zoals hij werd genoemd, was de metalvader van West-Vlaanderen, eregast van het festival Alcatraz maar vooral bekend als winkeluitbater van het legendarische ‘Popcenter’ in de stad. Geen enkele radiomaker uit de regio die er niet langsging om plaatjes te kopen.
Minder bekend, maar van groot belang was de Kortrijkse componist Armand Coeck, dat meldde zelfs De Standaard bij zijn overlijden op 23 januari: “Hij is waarschijnlijk de Belgische klassieke componist die wereldwijd het meest wordt gespeeld.” In Zwevegem (bij Kortrijk) sterft lokale radioman Pascal Maertens alias Maarten Van Vliet. Hij was pas 45. Hij werkte voor Radio Montana en Radio Gemini. Hij trad op met liedjes van Frank Sinatra.
In Brugge ruilde oud-radiopionier John ‘Bobo’ Bollenberg (66) het tijdelijke voor het eeuwige. Bekend geworden bij onder andere de kustzenders Kompas, Noordzee, Andromeda en Gold. Bij Kompas werkte hij onder het pseudoniem Ricky John. Als ‘Bobo’ presenteerde hij het programma ‘On the rocks’ bij MENT TV. Hij was journalist en specialiseerde zich in progressieve rock. Hij schreef ook voor buitenlandse bladen als Stage en Progression. In Wallonië moet DJ Mademoiselle Luna, die eigenlijk Delphine heette, (48) haar gevecht tegen borstkanker opgeven per 21 januari. Ze werkte bij Radio Contact.
Tot in Nieuw Zeeland
In Vlaanderen sterft Marc Van den Hoof (78) op 4 september. De jazzmuzikant die dichter en columnist was. In de jaren 70 werd hij bekend als presentator bij de publieke omroep. Hij werkte voor zowel Radio 1, 2 als 3 (het huidige Klara).
In Antwerpen sterft de bekende radioman Piet Keizer op 3 juni, in één adem genoemd met Radio Antigoon. In 1995 verkocht Freddy Jorus, zoals hij echt heette, zijn zender tegelijk met het Gentse GO dat hij eerder overgenomen had van Zaki aan de mediagroep van VUM (huidig Mediahuis). Piet was in de tweede helft van die jaren 70 ook kort betrokken bij… RadioVisie. Tot zijn dood verzorgde hij het ochtendprogramma bij Minerva.
In Nederland gaat Eugènie Herlaar van ons heen per 14 augustus op haar 84ste. Ze was de eerste vrouwelijke presentator van het NOS-journaal. Begin jaren 60 schreef ze in een dolle bui een brief naar de publieke omroep met de vraag waarom er geen vrouwenstem te horen was. In 1965 mocht ze er aan de slag. Ook de Nederlandse journalist Marc Chavannes, die tussen 1973 en 2015 werkte voor het NRC-dagblad, verlaat ons (10 januari). Hij stond bekend voor zijn scherpe analyses en hij won verschillende journalistieke prijzen.
Veel verder van ons bed, in Nieuw-Zeeland, gaat David Gapes heen op 8 maart. Hij werd 81. De man was mede-oprichter van Radio Hauraki. De zeezender werd een symbool van de strijd tegen het zeer conservatieve radiobeleid op het eiland. In op 31 januari, in de Verenigde Staten, stierf Joe Madison alias ‘the black Eagle’ op zijn 74ste. Hij was dé radiopersoonlijkheid en burgerrechtenactivist voor zwart-Amerika.
Met de nog twee maanden te gaan in 2024, hoop ik dat deze lijst niet nog veel langer gaat worden. Mocht dat zo zijn, dan leest je er meer over in de eindejaarslijstjes van RadioVisie. (Thierry Missiaen)
