Boekbespreking: Voetbal voor het eerst op de radio in Nederland in 1928

In 1928 stond de Nederlandse radio, ondanks het feit dat hij al twaalf jaar eerder voor het eerst was te beluisteren, nog steeds in z’n kinderschoenen. Verslaggeving van sportevenementen was schaars te noemen en was vrijwel beperkt tot reportages van interland voetbalwedstrijden van het nationale elftal.

Grote animator daarvan was naast Willem Vogt (foto) – de directeur van omroepvereniging AVRO -, zijn vazal Han Hollander (foto bovenaan – Wikipedia). Afkomstig uit de school van het voetbalteam Go Ahead uit Deventer, ontpopte Hollander zich als een volwaardig sportverslaggever. Gezeten op een stoel in hokje – opgetrokken in opdracht van de AVRO – , maakte hij zijn verslagen vanaf menig dak. 

Sterker nog, wanneer er een wedstrijd was gepland in het buitenland, waar er nog geen radioverslaggeving bestond, dan ging het hokje mee op reis. Ook Hollander’s technici en vaak Willem Vogt (foto), reisden af en toe mee. Die laatste wilde ook wel een en ander kwijt tijdens de uitzendingen.

Er was in die jaren ook flink wat strijd tussen de diverse publieke omroepen om het kunnen uitzenden van voetbalwedstrijden. Hierover is er veel te lezen in het prachtige boek ‘Han Hollander De eerste radiostem van het Nederlandse Voetbal’. Geschreven door Govert van Brakel en op de markt gebracht door Uitgeverij Balans.

Er is ontzettend veel en geweldige research voor gebeurd. Heel wat namen namen waar ik persoonlijke herinneringen aan heb gedurende mijn inmiddels 55 jaar research op het gebied van radio, zie ik voorbij komen. Eén van hen is ingenieur Paul Snoek. Hij was onder meer jarenlang hoofd van de Technische Dienst van de Nederlandse Radio Unie (NRU). Daarvoor behoorde hij tot de kleine groep pioniers die de radio in Nederland, via de AVRO, op de kaart zette.

Han Hollander lanceerde op een bepaald moment het idee om ook aandacht te be besteden aan andere sporttakken. In Engeland werd al decennia de jaarlijkse roeirace tussen teams van de universiteiten van Oxford en Cambridge op Thames gehouden. Die kreeg massale aandacht van fans die zich langs de boorden van de rivier opstelden. Een stukje sportbeleving én ook de jaarlijkse strijd tussen beide teams om het prestige. 

In Nederland bestond sinds 1880 ook al een competitie tussen universitaire roeiploegen. Het initiatief was vanuit Leiden gekomen en in de loop der jaren hadden steeds meer roeiploegen zich voor deze jaarlijkse Varsity aansloten. En dus opperde Han Hollander in 1928 het idee om de wedstrijd via de radio live uit te zenden. Na goedkeuring door de leiding van de AVRO werd, onder leiding van producer Tom Scheurs, begonnen met de voorbereiding. Het initiatief was dermate succesvol dat in hetzelfde jaar ook nog andere sportevenementen werden uitgezonden. 

Ingenieur Paul Snoek, die tijdens zijn actieve periode bij de radio en tijdens zijn pensionering periode in Hilversum woonde, beleefde dit pionieren intens. Hij maakte heel veel foto’s maar ook aantekeningen. Hij besefte het belang van het vastleggen van de ontwikkelingen voor de volgende generaties. Zijn dochter Iris, schoonzus van mij, zag dit ook. Na zijn overlijden bewaarde zij de specifieke albums aan zijn mooie loopbaan. Na een poos werden ze aan mij overgedragen.

Er zijn diverse artikelen op internet terug te vinden door zowel de naam van Paul Snoek als Hans Knot in te vullen bij een zoekopdracht. Terugkerend naar de twee onderwerpen uit dit artikel, verwijs ik eerst naar onderstaande foto die tijdens één van die Varsity-races in de jaren dertig is genomen. Als tweede is de verwijzing naar het boek van Govert van Brakel heel belangrijk. Bestel het en je hebt een extra doel in de donkere dagen van de komende winter. (Hans Knot)

Foto: Varsity 1936 gezien uit reportage-auto van de AVRO. Collectie Paul Snoek in SMC Archief