Het was niet zozeer de vraag of, maar wel wanneer het zou gebeuren. Dena is vanaf vandaag de eerste AI-stem op een Vlaams radiostation. De primeur is voor zowaar voor Radio Lede, de lokale internetradio voor het Oost-Vlaamse Lede.
Vanaf vandaag wordt de activiteitenkalender bij Radio Lede, twee keer per uur te horen, ingelezen door Dena. We hebben geen foto van Dena, want Dena bestaat niet echt. Ze is ook niet zomaar een klassieke voice-over. Dena is een ‘text-to-speech’ van de nieuwste generatie, dus met hulp van ‘machine learning’, oftewel artificiële intelligentie. Momenteel is Dena al te horen rond kwart na en kwart voor elk uur, maar het systeem wordt nog verder gefinetuned. Luister hieronder hoe Dena klinkt.
“Het hele systeem is volledig geautomatiseerd” legt hoofdredacteur Ralph Iliano uit. “De teksten worden voorbereid en ingetikt door onze redacteurs. Met een druk op de knop wordt de tekst omgezet in gesproken woord, worden de tunes van Radio Lede er onder gemonteerd en gaat het item op antenne.”
“Voor zover ik op de hoogte ben zijn we de eerste radiozender in Vlaanderen om AI te gebruiken voor gesproken woord”, aldus Iliano. “Zeker voor een lokale zender die werkt met een beperkte bezetting is dit een stap vooruit.”
In tegenstelling tot voorbeelden van radiostations in het buitenland, die eerst duizenden euro’s of dollars besteden om eigen stemmen te trainen, gebruikt Ralph voor ‘zijn Dena’ gewoon de online-dienst Narakeet, die internationaal meer en meer wordt gebruikt om video’s van gesproken tekst te voorzien. Daar koopt Radio Lede voor elk agendaberichtje apart de ingelezen tekst.
“Dat is niet zo duur, want bij Narakeet reken je af per seconde. Elk agendabericht kost ons hooguit 5 of 6 cent. Ze beschikken daar over een vijftal Vlaamse AI-stemmen. Enkele mannenstemmen vond ik nogal dof klinken, maar deze vrouwenstem vond ik wel geschikt voor de job.”
Voor de automatische productie schreef Iliano zelf enkele commando’s via SoX, een intussen al stokoud open source editing programma, dat bekend staat als ‘het Zwitsers zakmes voor soundprocessing’. “In feite is dit alles het resultaat van gewoon wat spelen en experimenteren. Al bij al was ik zelf verbaasd dat het zo vlot ging, met toch een behoorlijk resultaat.”
Wie iets organiseert mag dat laten weten via redactie@radiolede.be. De radiomakers van Radio Lede geven het met plezier door aan hun nieuwste digitale collega!
Wie nu de eerste was, is voor mij niet zo belangrijk, wel is het leuk om te horen en ik hoor helemaal geen verschil met een echte stem. Nu is het te hopen dat de lege dozen radio’s hun uren opvullen met zulke stemmen zodat hun radio’s wat levendiger worden ook al is het met AI.
Dit is absoluut geen primeur, andere radio’s doen dit voor bvb regionieuws al lang, en met veel beter resultaat dan wat we hier horen, veel natuurlijker. Zie bvb regionieuws op Radio Reflex
Reflex heeft zelfs Henk, een AI sidekick in de Avondspits. Kan je vanavond beluisteren tussen 17.00 en 19.00 uur 🙂
Bij mijn weten is dit zeker en vast niet het eerste radiostation in Vlaanderen die AI gebruikt. Trouwens er zijn betere AI-stemmen en mogelijkheden dan dit.
Dan zijn ze bij Radio Lede in elk geval de eerste in Vlaanderen om dat eerlijk en openlijk te communiceren, wat je – vanuit ethisch en deontologisch oogpunt – als radiostation altijd zou moeten doen. Wie dat niet doet, die bedriegt gewoon zijn luisteraars. Overigens is het ook niet zo duidelijk dat de andere namen die hier in de commentaren vallen wel een AI-stem gebruiken. De technologie van ’text-to-speech’ bestaat immers al lang, maar het is nog maar vrij recent dat je die TTS-stemmen ook kunt trainen met AI.
Bij “Radio Lede heeft Vlaamse primeur: AI-stem leest agendaberichtjes voor” : Ik meen dat ze dat bij LRM in Maaseik begin dit jaar al hebben gehad. Zoniet dan heeft die nieuwslezer bij LRM wel een hele erge robotstem.
Radio Reflex in Mechelen ook al lang, voor het regionieuws.