Het was ergens in de jaren zestig. De tijd dat de meisjes nog vlechten droegen en jongens met vetkuiven tegen bromfietsen leunden alsof ze er mee geboren waren. En ik? Ik lag languit op de vloer, midden in mijn kamer. Op een tapijt dat eruitzag alsof het bij tante Bertha uit de erfenis was komen aanwaaien, en… een grammofoon die nét te weinig lawaai maakte om boven de muziek uit te komen.
Curator van de klank
De deur van mijn kamer dicht, de wereld buitengesloten. De herfstregen kletterde tegen het raam, binnen heerste de lente van mijn jeugd. Ik moet een jaar of zestien zijn geweest. Mijn grammofoon stond op de grond, want dat werkte beter als ik erbij ging liggen. De platen overal verspreid. Een wankel monument van puberale smaak en schurende liefdesverdrietjes, op 45 toeren per minuut.
Sommige platenhoezen waren versleten, andere hadden sporen van de rabarberconfituur die mijn moeder de voorbije zomer eigenhandig had gemaakt. Of van mijn favoriete drankje, limonade van Colibri of de Samo chips die ik niet kon weerstaan. Mijn grammofoon was niet het toonbeeld van techniek. De Philips bromde zachtjes, deed moeilijk bij het opstarten, en sloeg soms een groefje over alsof hij even wou zeggen: ‘Nu jij eerst even nadenken!’.
En toch – of net daarom – hield ik ervan. De naald plaatsen was een ritueel. Voorzichtig, met bijna religieuze aandacht. En dan dat eerste gekraak. Dat eerste teken van leven. Muziek was geen achtergrond, maar aanleiding om te dromen. Nu drukken we op een knop en krijgen onmiddellijk een liedje uit een luidspreker die in een oor past. We kennen het plezier niet meer van stof wegblazen, van het moment tussen de klik van de naald en de eerste noot.
Het geduld is weg. Er is geen naald meer die enkele groeven overslaat en ineens van ‘Love Me Tender’ een Poolse avant-gardeplaat maakt. Muziek zonder algoritmes die voor je op zoek gaan. Toen moest ze worden gehoord, gezocht en gekocht. Ze belandden op de Philips pick-up. En we draaiden de plaatjes om. Had je een cassetterecorder, dan spoelde je terug. Om te herontdekken. Dat hoorde erbij. Ik mis die traagheid. De stilte tussen de nummers. Het wachten. De zorg.
Ik denk dat ik daar, op dat tapijt, met mijn hoofd dicht bij de luidspreker, voor het eerst echt ben gaan luisteren. Niet alleen naar muziek, maar naar klank. Naar stemmen. Naar wat er leeft tussen twee noten in. Daar, op dat tapijt, tussen de chaos van de repen Victoria-chocolade en de Stimorol kauwgum en het gezoem van de transformator, dacht ik: ‘Misschien moet ik wel iets met radio gaan doen’.
Niet omdat ik zo goed was. Maar omdat ik er zin in had. En omdat ik stiekem hoopte dat iemand ergens — misschien een meisje met een paardenstaart — me zou horen. Luisteren naar een single van The Hollies met het gevoel dat dit – dit moment – helemaal van mij was. En nee, dat hoeft niemand te begrijpen. Maar ik weet het nog. En dat is genoeg.
Ik was curator van de klank, priester van het polyvinylchloride, een romantische kluizenaar in mono en – als het meezat – stereo. Mijn wereld bestond uit intro’s van elf seconden, versleten hoesjes en diepe krassen die altijd nét op het refrein begonnen. Hoe leg je dat uit aan de jongeren van vandaag?
° JLB gaat (vermoedelijk) op 6 augustus opnieuw naar zee
Prachtige tekst! Mooi verwoord!
Ja Jean-Luc ze missen veel de jongeren van nu, de tijdsgeest was ook anders veel meer love, peace and…good music, ipv de hard-en wreedheid van de huidige maatschappij !
Toen ik de jaren 60/70 op vakantie ging in de Ardennen, sleurden alle vrienden hun nieuwste 45-toerenplaatjes mee en toverden wij met één platendraaier de schuur van een of andere landbouwer om in een gelegenheidsdiscotheek,met in de ene hand de sigaret en in de andere een…. biertje of als je al geluk had die keer een “vakantielief”.
s’Avonds zaten wij tot een stuk in de nacht te luisteren naar Atlantis de Engelstalige service, Radio Caroline of het wah-wahgeluid van lucky 208 uit Luxemburg.
Een plaatje van toen die nu in deze troebele tijden nog van toepassing zou zijn, is zeker het nummer “Teach your children well” van de supergroep Crosby,Stills,Nash en young….
Oh ja de commercials van oa. Stimorol en het goudhaantje van Herman Kramer, zitten soms nog steeds in mijn hoofd !