In februari 1964 was er nog niets te zien voor de kust van Noordwijk. Toch verschenen in de kranten al waarschuwingen dat er maatregelen zouden komen tegen een gepland kunstmatig eiland voor radio en televisie-uitzendingen: het REM-eiland.
Politiek overleg en juridische gaten
Journalisten meldden begin februari dat de regering-Marijnen naar manieren zocht om de plannen te dwarsbomen. Er werd volop overleg gevoerd tussen ministeries en deskundigen, maar de bestaande wet bood geen mogelijkheden om in te grijpen. Mogelijk zou internationale wetgeving uitkomst bieden, of een geheel nieuwe aanpak.
Eén probleem: als de regering het REM-eiland zou aanpakken, moest zij ook iets doen tegen Radio Veronica, dat al jaren vanaf zee uitzond. Tot dat moment had Den Haag dit steeds vermeden, uit angst voor politieke en publieke weerstand.
Schmelzer en de waarde van Veronica
Opvallend was de uitspraak van drs. Norbert Schmelzer, toen voorzitter van de Tweede Kamer en leider van de Katholieke Volkspartij (KVP). Tijdens een partijbijeenkomst zei hij dat Veronica duidelijk in een behoefte voorzag: ontspanningsmuziek voor de luisteraar én reclame-inkomsten voor bedrijven. Een nuchtere constatering, maar voor die tijd een opvallend geluid uit de KVP, waar de invloed van de katholieke omroep KRO groot was.
Juridische kritiek
Eind februari liet minister Scholtens in de Eerste Kamer weten dat er gewerkt werd aan een wetsontwerp tegen de REM-plannen. Tegelijk waarschuwde volkenrechtsgeleerde prof. dr. Jean Pierre Adrien François dat kunstmatige eilanden op volle zee een gevaarlijk ‘niemandsland’ zouden worden: broedplaatsen voor misdaad, zonder enig gezag.
Hij wees erop dat andere kunstmatige platforms (zoals radarstations) altijd onder toezicht van een staat stonden. Volgens hem stond niets een kuststaat in de weg om tegen de plannen in te grijpen. Zijn conclusie: wie geld stak in het REM-eiland liep groot risico het letterlijk in zee te gooien.
Veronica in de verdediging
Radio Veronica zelf had ondertussen andere zorgen. In Televizier, een onafhankelijk omroepblad annex tv-gids van 22 februari waarschuwde de zeezender voor telefoonscams. Mensen deden zich voor als Veronica-medewerkers, beloofden prijzen, maar hadden niets met het station te maken. Veronica stelde duidelijk: “Wij hebben nooit zulke quizprogramma’s gehad en zullen die ook nooit hebben.”
Wissel van de wacht
In februari 1964 vertrok programmaleider Tony Vos na bijna vier jaar bij Veronica. Hij stapte over naar platenmaatschappij Phonogram om artiesten te gaan produceren. Vos blikte met weemoed terug: het waren pioniersjaren waarin “Alles kon, mocht en moest.”
Zijn vertrek werd in de pers soms gekoppeld aan de komst van commerciële televisie vanaf zee. Vos zelf ontkende: “Commerciële radio zal altijd blijven bestaan. Kijk maar naar Radio Luxembourg.” Resumé van het jaar 1964: er kwam er steeds meer politieke en juridische druk op het REM-eiland, maar ook op Veronica. Tegelijk liet de publieke steun voor de zeezender zien dat Den Haag het probleem niet zomaar kon wegredeneren.
