Een wettelijke hoogdag tijdens een weekend, het voelt een beetje als diefstal van vrije tijd. Persoonlijk heb ik er niet veel last van. Ik ben al jàren met pensioen en werken voor een ‘baas’ heb ik sedert 1998 niet meer gedaan. Maar toch is dat enge gevoel nooit weggegaan. Ik raak het enkel kwijt tijdens een stevige strandwandeling aan zee. Vijf uur in de ochtend, met Roxy. Eerst niet gepland voor 1 november, maar toch beslist om het te doen, want het is ook een katalysator voor columns…
Tuut tuut, daar komt de radioman!
Er is iets raars met radiomakers. Jij weet het, ik weet het en Serge Hadermann weet het. “Ze hebben iets met sporen en treinen”, zei hij me onlangs. “Zet ze voor een microfoon en hun ogen beginnen te glimmen. Maar dat overkomt hen net zo goed in de buurt van een station. Vraag hen niet naar het waarom, want dan blijft het even stil als op een perron na de laatste trein. Toch lijkt er een niet te definiëren verwantschap te bestaan tussen het geluid van staal op staal en dat van een stem op de radio.”
Misschien zit het in de ritmiek. De trein rolt als een goed gemixte plaat: regelmaat, cadans, herhaling. Een wagon schuift voorbij als een fade-out, het sein springt op groen en de wereld beweegt weer. Wie met radio bezig is, voelt diezelfde drang naar beweging. Altijd onderweg, nooit stilstaan. Elk programma is een reis met onbekende bestemming. De lijst van treinfanaten uit de radiowereld is lang.
Guy Deprez wilde ooit trambestuurder worden. Wijlen Wim Wouters begon zelfs aan een opleiding tot treinbestuurder voor hij bij Donna terechtkwam. Serge Hadermann, nu bij Nostalgie Plus, startte als verkeersinfobediende en werd in 2024 verkozen tot ‘Beste NMBS-omroeper van het jaar’. Sam Hellemans van TOPradio is tegenwoordig omroeper in Brussel. En Tony Van Dijk, ooit van C-Dance, rijdt vandaag voor de Deutsche Bundesbahn — dwars door de Alpen.
Fred Dhalluin, geboren als Freddy Beghein werkte als technicus bij Radio Gemini (Mouscron/Kortrijk) en om den brode bestuurde hij heuse locomotieven voor de NMBS. Guy De Vinck (ex-Radio 2 en Radio Flandria) werkt nu bij Infrabel (afdeling IT). Lars De Groote (Radio Bene) en Marc Pinte (Studio Brussel, Donna, Radio 2) zijn ‘die hard’ fans.
Yves Ielegems (ex-Radio Antigoon) is een fanatiek trambestuurder in Antwerpen. Hij maakt filmpjes voor de sociale media vanuit zijn rijtuig en zelfs instructiefilms voor toekomstige bestuurders. Hij neemt deel aan een experiment om de gevaren van het verkeer te kunnen inschatten en de stress te verminderen. Ook Erwin Bergmans van Radio Maeva heeft het voor trams. Philippe Meert – zoals de man echt heet – was lange tijd voorzitter van de vzw Pro Tram Grimbergen en in die hoedanigheid één van de grote gangmakers achter de restauratie van tram 9104 die dienst deed op de Wereldtentoonstelling Expo 58 in Brussel.
Ook in Nederland is het spoor goed vertegenwoordigd. Ferry Maat, het icoon van de ‘Soulshow‘, heeft iets met treinen. Mi Amigo’s Ferry Eden schreef boeken over het openbaar vervoer. Edward Niessing, ooit bij de KRO, reed trams in Amsterdam. ‘Mister Top 40′ Erik de Zwart heeft een treinparcours in zijn tuin en bestuurt er nu ook twee dagen per week een echte tram. En Veronica’s Ad Bouman – nu 192TV – reed mee met een trein door Zwitserland, samen met een paar collega’s van vroeger. De romantiek van onderweg zijn laat hen niet los.
Wijlen Tom Mulder hoort ook in het rijtje thuis. In één eerder radioleven bij Veronica heette hij nog Klaas Vaak, vooraleer hij bij Hilversum 3 en Radio 10 Gold legendarisch werd. In zijn zeezendertijd begon hij zijn ochtendprogramma steevast met het nummer ‘Scarlett O’Hara’ van Jet Harris & Ton Meehan, waarin het geluid van een vertrekkende stoomtrein was verwerkt. Je kan het hier horen en erover lezen bij Jingleweb. Op de eerste verdieping van zijn huis stond een kamergrote treintafel en een grote verzameling miniatuur treinen. Hij was tevens een fervent… tramliefhebber.
Een kwestie van ritme?
Misschien is het dat: de romantiek. Radiomakers en treinliefhebbers delen hetzelfde verlangen naar een route, een bestemming, een beetje nostalgie. Ze houden van controlepanelen vol lampjes, hendels en meters die iets beloven. Van een wereld waar techniek nog voelbaar was, tastbaar. Een draaiknop die klikte, een hendel die weerstand bood.
En misschien, heel misschien, is het ook een kwestie van ritme. De trein tikt, de radio swingt. Beiden brengen mensen in beweging zonder dat ze zelf moeten sturen. Je gaat gewoon mee met het geluid. De trein van de verbeelding vertrekt elk uur, van elk perron, op elke zender. En ergens, op een rustig station, zit een radioman met een petje op en een glimlach. Hij kijkt naar de rails, luistert naar het ritme, en denkt: “Ja, dit klinkt goed”.
Radiomakers met een zwak voor het spoor
Vlaanderen
- Guy Depré – wilde trambestuurder worden, later treinbestuurder; nu gepassioneerd oldtimerverzamelaar.
- Wim Wouters – startte opleiding tot treinbestuurder, koos uiteindelijk voor Donna.
- Serge Hadermann – begon in 2008 als verkeersinfobediende; werd in 2024 ‘Beste NMBS-omroeper van het jaar’.
- Sam Hellemans – ex-Topradio; verkeersinfobediende in Brussel.
- Tony Van Dijk – ex-C-Dance; vandaag treinbestuurder bij de Deutsche Bundesbahn, rijdt ook door de Alpen.
- Philippe Meert aka Erwin Bergmans (Maeva) restaureerde een Expo 58-tram
- Guy De Vinck – ex-Radio 2 Top 30 & Radio Flandria; nu IT-afdeling bij Infrabel.
- Marc Pinte en Lars De Groote – delen dezelfde passie voor treinen en techniek.
Nederland
- Ferry Maat – heeft een levenslange fascinatie voor treinen.
- Ferry Eden – schreef boeken over openbaar vervoer.
- Edward Niessing – oud-KRO-presentator; jarenlang trambestuurder in Amsterdam.
- Erik de Zwart – heeft een eigen treinparcours in de tuin; rijdt nu trams in Amsterdam.
- Paul van der Lught, Bart van Leeuwen en Ad Bouman – namen samen deel aan een treinreis door Zwitserland.
- Klaas Vaak – Begon zijn ochtendprogramma bij Veronica met het geluid van een stoomtrein en verbouwde de eerste verdieping van zijn woning voor een reuze spoorbaan.
