De late namiddag van zaterdag 31 augustus 1974 blijft bij velen altijd in de herinnering. Het defintieve afscheid van Radio Veronica, veruit de bekendste zeezender in de Benelux, stuitte op ongeloof, op onbegrip en leidde tot nog meer verdriet. Harry Van Doorn, de bevoegde minister van WVC (Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur), was de man achter het activeren van de Nederlandse anti-zeezenderwet. Hij werd het mikpunt van striemende kritiek, al had het station de minister wel flink in de kaart gespeeld.
Ongewenste buren
Het monopolie van het schijnbaar onaantastbare Radio Veronica, uitzendend vanaf de Norderney, kreeg in het voorjaar van 1971 een flinke deuk. Radio Nordsee International, dat sinds 1969 enkel een brokkenparcours achter zich had gelaten, was in ruil voor het bedrag van 1.000.000 gulden (450.000 euro), aangeboden door de directie van Veronica, ‘vrijwillig’ uit de lucht gegaan.
Maar toen de Zwitserse eigenaars een flinke kapitaalinjectie kregen van de door John de Mol Senior geleide muziekuitgeverij Strengholt, zagen ze een unieke herkansing. Radio Noordzee Internationaal was geboren. Veronica geïrriteerd achterlatend. Die irritatie veranderde in ergernis toen men voor de invulling van de Nederlandstalige service de voormalige Veronica-medewerkers Jan van Veen en Joost den Draaijer aantrok.
Twee zeezenders die voor de Scheveningse kust een bitsige strijd begonnen om de gunst van de hoofdzakelijk jeugdige consumenten. Het stond in de sterren geschreven dat dit zou ontaarden. Achter de schermen van Veronica liepen de spanningen op. Er werd nagedacht over een tegenzet. Uiteindelijk werd een plan bedacht dat de voorbode werd van chaos.
Nachtelijk vuurwerk
Drie duikers klauterden in de late avond van 15 mei 1971, in opdracht van de Veronica-directie, zonder medeweten van alle overige medewerkers, aan boord van de kleurige ‘Mebo II’. Een springtuig werd bevestigd op één van de waterbuizen. De daarop volgende explosie en de uitslaande brand schudden niet alleen het zendschip maar ook politiek Den Haag helemaal door elkaar.
De schuldigen werden snel gevonden en veroordeeld. Terecht nam de vrees voor de toekomst van de ‘zeezenderij voor de Nederlandse kust’ toe. Het aanzwellend gemor van de politici in de Tweede Kamer over de cowboypraktijken evolueerde tot verschillende hoorzittingen waarbij een uitgebreide delegatie van Radio Veronica voor de omschakeling naar een legale omroep pleitte.
Massaal protest
Terwijl ‘algemeen directeur’ Rob Out en talrijke artiesten, ondanks een gestrand zendschip als gevolg van een orkaan, onophoudelijk het enorme belang van de zender verdedigden, kwamen tienduizenden aanhangers op het Haagse Binnenhof samen om hun ongenoegen over het mogelijk, nakende einde te ventileren.
De actie onder de noemer ’18 april, we kunnen het toch proberen’, kreeg een overweldigende respons maar de regering hield het been stijf. Op 1 september 1974 moesten vele luisteraars afscheid nemen van zowel Radio Veronica, Radio Noordzee Internationaal als Radio Atlantis.
Dan maar aan land
De sfeer tijdens de laatste dag van de zomervakantie in 1974 ebde helemaal weg toen de geliefde stemmen één na één afscheid namen. Met het uitschakelen van de zender op de Norderney door technicus José van Groningen om 18:00 uur was het doek over een rumoerige periode gevallen. Ferry Maat zorgde twee uur later bij Radio Noordzee Internationaal voor een passend slot. De dag zou de geschiedenis ingaan als ‘The day the music died’.
Tijdens een alles of niets offensief om de definitieve ondergang af te wenden, was maanden vooraf reeds de Veronica Omroep Organisatie (VOO) opgericht en was men gestart met een grootschalige ledenwerfcampagne. De weg naar een officiële erkenning als legale omroepvereniging zou lang worden.
Maar ondanks de herhaalde politieke weigeringen om een vergunning toe te kennen, werd de strijd onverminderd voortgezet. De onafgebroken inspanningen werden uiteindelijk beloond toen de voormalige rebel en komiek André van Duin op 28 december 1975 de klassieke muziekzender Hilversum 4 voor de V.O.O. mocht openen. En het zou daar niet bij blijven… (FVM)
Hiernaast: Het eerste uur van Radio Veronica op de nieuw opgerichte klassieke muziekzender Hilversum IV.
Een doordenkertje: stel dat Veronica in 1974 niet verplicht was te stoppen als zeezender hoe zou het bestaan ervan geëvolueerd zijn met de doorbraak van FM, DAB, Internet ?
Moeilijke doordenker. Maar Radio Caroline is er toch ook nog hé.
Volgens mijn bescheiden mening,Veronica zou nog altijd groot en populair zijn,en niet het niemendalletje dat het nu is..
Een ander doordenkertje: stel dat de zeezenders en de vrije radio’s er niet geweest waren, hoe zou het Vlaamse radiolandschap er nu dan uitzien…?
Voor de komst van de zeezenders en de vrije radio’s was het Vlaamse (en Europese) radiolandschap, met enkel staatsradio’s, immers zo dood als een pier.
De zeezenders en de vrije radio’s, hebben het pad geeffend voor de actuele
commerciële radio’s anders waren die er pas veel later gekomen…..