Vlaams minister van Media Cieltje Van Achter (N-VA) gaf vrijdagnamiddag via een digitale meeting met de Vlaamse lokale radio’s een update over het wettelijke kader en de plannen daaromtrent. Belangrijkste nieuws is dat de FM-licenties van de lokale radio’s en de netwerkradio’s die eind 2026 aflopen met één jaar worden verlengd en er begin 2027 een nieuwe erkenningsronde komt. Ook de lokale proefprojecten voor DAB+ worden verlengd en er mogen (eindelijk) drie extra proefprojecten komen om de gekende gaten te vullen. Over het nieuwe lokale frequentieplan voor DAB+ laat de minister echter nog niet in haar kaarten kijken.
Aan de digitale vergadering, die minder dan 24 uur vooraf werd aangekondigd, namen ruim zestig vertegenwoordigers van de Vlaamse lokale radio’s deel en reken maar dat ze – minister Van Achter, maar iedereen mocht Cieltje zeggen – hiermee ruim 90 procent van de Vlaamse lokale radiosector in beeld had. Haar uiteenzetting ging over vier thema’s, die we hieronder toelichten:
Verlenging van de erkenningen
Het overgrote deel van de lokale erkenningen – en ook die van de netwerkradio’s – loopt normaal eind 2026 af. Een klein deel loopt af in de loop van 2027. Daarnaast zijn er nog drie lokale frequentiepakketten waarvan de erkenning pas in 2028 afloopt en eentje loopt zelfs nog tot 2031. Over de situatie van die laatste vier is nog geen helderheid, maar alle andere erkenningen en licenties worden automatisch verlengd tot 31 december 2027.
De minister heeft hierover vandaag op de ministerraad van de Vlaamse regering een eerste ontwerpdecreet laten goedkeuren. Dat moet nu eerst een heel wettelijk traject afleggen. De bedoeling van de minister is wel om begin 2027 een nieuwe erkenningsronde op te starten voor de héle radiosector, van klein tot groot. Het blijft nog vaag hoe dat inhoudelijk zal verlopen – er is nog veel ruimte voor overleg met de sector – maar Van Achter wil alvast dat er duidelijkheid is over de timing. Ook over de termijn van de nieuwe erkenningen sprak ze zich niet uit.
Het DAB+ frequentieplan
Begin deze zomer was al duidelijk dat de internationale afspraken met de buurlanden over de frequenties in Band III (DAB+) zo goed als rond zijn. De minister bevestigde dat er intussen getekende akkoorden zijn met Frankrijk en Duitsland, terwijl er tussen Nederland en Vlaanderen een principeakkoord bestaat. Rest nog het Verenigd Koninkrijk, waarvan het overleg in november plaatsvindt, maar ook hier is “de situatie duidelijk en zouden er zich geen problemen meer mogen stellen”.
Opmerkelijk was dat de minister in een grote bocht omheen de enquête wandelde, die ze begin juli nochtans zelf lanceerde vanuit haar kabinet en waarbij toen drie denkpistes voor een DAB+-frequentieplan op tafel lagen. Dat stilzwijgen hoefde niet te verbazen, want de sector bleek daar intern behoorlijk verscheurd over. Een tachtigtal lokale stations, in hoofdzaak verzameld rond een lobby van de gekende ‘grootgrondbezitters’, beantwoordde de bevraging met een eigen tegenvoorstel.
Het mag duidelijk zijn – hoewel ze dat niet luidop zegt – dat de minister geen vragende partij is voor dat voorstel van de radiolobby en dat ze liever haar eigen voorstel (met 10 of 11 muxen) gerealiseerd wil zien. Officieel is het kabinet de ‘input uit de bevraging nog aan het verwerken‘. Dat laatste mag je dus ook gerust figuurlijk interpreteren (dat de input op hun maag ligt).
Geen FM-afschakeling in 2031.
Dit gegeven is al langer gekend: het oorspronkelijke plan van toenmalig minister Dalle om de FM-band in 2031 te laten uitdoven werd al in april door Van Achter verticaal geklasseerd. Dat gebeurde duidelijk op vraag van de tenoren achter de landelijke commerciële radio’s (DPG Media en Mediahuis, dus) die aanvoelen dat ze dit anders niet zonder kleerscheuren zouden doorkomen.
Maar in de context van het voorgaande lezen we daaruit dat er in 2027 dus ook voor hen weer een nieuwe erkenningsronde zal volgen. Herinner u dat de huidige FM-erkenningen slechts lopen tot 31 december 2027 met een optie voor nog drie jaar extra. Die optie lijkt nu uitgesloten. Een nieuwe erkenningsronde is nu expliciet nodig om tegelijk het zogenaamde omroepmodel voor DAB+, waarbij de operatorlicenties aan de erkende omroepen zelf toekomen – en niet meer aan spelers als Broadcast Partners (of Norkring vroeger) – te kunnen invoeren.
Lokale proefprojecten
Tot slot had Cieltje Van Achter nog belangrijk nieuws over de lokale proefprojecten op DAB+ (eentje per provincie sinds 2022). Die proefprojecten zouden normaal aflopen op 31 januari 2026, maar worden nu opnieuw verlengd tot 31 augustus 2027. Waarom niet tot 31 december 2027? Het blijkt gewoon een slag om de arm, want het is wel degelijk de bedoeling dat de overgang naar het definitieve lokale frequentieplan op 1 januari 2028 voor de luisteraar zonder onderbrekingen zal verlopen, maar de praktische details moeten gewoon nog worden uitgewerkt.
Daarnaast ging het over de geflopte regeling om – naast de drie keer één kilowatt-zenders (ERP) per provincie – ook steunzendertjes van maximum 100 Watt toe te laten in de tussengebieden. Een regeling waarvan al van bij de start duidelijk was dat dit een dooie mus zou zijn. Er is vandaag nog steeds niet één steunzender in de ether. Die boodschap is nu blijkbaar begrepen, want elk proefproject zal een vierde (hoofd)zender van maximum 500 Watt ERP in de lucht mogen brengen. Naast die ene 500-watter extra blijft het theoretisch nog steeds mogelijk om bijkomende steunzenders van 100 Watt aan te vragen. De details zal de VRM begin volgende week meedelen, want dat is hun bevoegdheid, maar er was vrijdag niemand van de VRM in de meeting aanwezig.
Tot slot zei de minister dat de VRM ook groen licht zal geven voor drie extra lokale proefprojecten via de vrijgekomen frequentieblokken 5A en 5D. Het gaat concreet om de regio’s Brugge-Oostende, de Vlaamse Ardennen en de Kempen. Ook daarover is het nog wachten op de precieze details. Het lijkt vreemd genoeg echter nog niet de bedoeling om de nochtans internationaal onderhandelde restfrequenties (7B in de Kempen, 9A voor Oostende-Brugge en 9B voor zuid-Oost-Vlaanderen) te gebruiken.
Vroeger kon ik er wel om janken nu laat het me steenkoud. Politiek en Radio in de provincie Vlaanderen een klungelig gedoe.