De beslissing van de BBC om, in het kader van de actuele gebeurtenissen in Rusland en Oekraïne, opnieuw te starten met kortegolfuitzendingen naar Rusland, zal wellicht vooral bij jongere mensen enige verwondering wekken. In een wereld met de intussen alomtegenwoordige mobiele telefoons, lijkt het gebruik van honderd jaar oude radiotechnologie misschien ongebruikelijk. Maar het is logisch om een aantal praktische redenen. We zetten ze graag nog eens op een rijtje.
• Analoge kortegolfradio is technisch veel eenvoudiger dan de moderne digitale tv- of telecommunicatiediensten. Ontvangers zijn overal verkrijgbaar, of zelfs relatief eenvoudig in elkaar te knutselen, en ze werken over grote afstanden.
• Kortegolfradio heeft een bereik van duizenden kilometers, omdat het lage frequenties gebruikt. Dat maakt het mogelijk om conflictgebieden of landen met een autoritair bewind te bereiken vanuit andere landen, zelfs duizenden kilometers verder. Daar kan momenteel nog geen enkel (aards) mobiel netwerk tegenop.
• Pas op de lange termijn zullen systemen als Starlink (breedbandinternet via satellieten) wellicht voor meer zekerheid kunnen zorgen dat content niet meer kan worden gecensureerd of geblokkeerd in onzekere gebieden. Al kan men dan nog steeds de ontvangstmogelijkheden beperken, want voor systemen als Starlink heb je altijd een satellietschoteltje nodig.
• Luisteren naar kortegolfradio is, in tegenstelling tot luisteren via het internet, volledig anoniem en laat geen enkel blijvend spoor na. De overheid of bezetter kan dus nooit traceren dat je luistert naar (verboden) buitenlandse media. Men zou in het meest extreme geval al het bezit van een eenvoudige radio-ontvanger strafbaar moeten stellen (zoals in Myanmar gebeurt).
• Kortegolfradio-ontvangers zijn niet alleen klein, handig én spotgoedkoop, maar doorgaans ook zeer energiezuinig. Zelfs op batterijen gaat zo’n draagbare radio dagenlang mee. Er bestaan zelfs ontvangers op wind- of zonne-energie.
• Kortegolfsignalen zijn moeilijk(er) te storen. Ze vereisen in het land dat ze wil storen een netwerk van grote, krachtige zenders verspreid over het land, die op dezelfde frequentie werken. Om Moskou te bereiken gebruikten Radio Free Europe en Radio Liberty destijds indrukwekkende zendersites in respectievelijk Portugal en Spanje. De Sovjets konden deze uitzendingen op bepaalde daguren onmogelijk ‘jammen’. We hebben het principe van uitzenden tijdens de ‘twilight zone’ hier al eens uitgelegd. Ook de BBC houdt hier – bij de thans heropgestarte kortegolfuitzendingen – rekening mee.
• Kortegolfradio leent zich uitstekend tot het uitzenden van (korte) nieuwsbulletins op vaste tijdstippen. Het is in tijden van oorlog uiteraard niet de bedoeling om via de kortegolf muziek of amusementsprogramma’s richting de oorlogsregio te sturen (daar leent de kwaliteit van analoge kortegolfradio zich ook niet toe). Je hoeft als externe omroep die zware en energieverslindende zenders dus ook niet continu in de ether te houden.
• En tot slot: in tegenstelling tot het internet is er bij luisteren via de kortegolf geen overbelasting mogelijk.
Rusland heeft op 14 november 2021 de wereld ook duidelijk gemaakt dat communicatiesatellieten gemakkelijk kunnen vernietigd worden.
Russia destroys satellite in ASAT test
https://spacenews.com/russia-destroys-satellite-in-asat-test/
Radio uitzendingen via de middengolf en korte golf radio blijven daarom het ultieme communicatie middel als alle andere middelen het laten afweten.
Een beetje de omgekeerde redenering natuurllijk, maar zou het geen idee zijn de uitzendingen van de Oekraiense radio hier op DAB uit te zenden? Kwestie van de ontvangst voor wie naar hier gevlucht is zo makkelijk mogelijk te maken? En wie weet wat Engelstalig nieuws van bij de bron mee te pikken? Helemaal gratis is dat natuurlijk niet, maar het lijkt me gezien de vrije ruimte op de Vlaanderen 2 mux nu ook geen enorme kost voor Norkring.
Voor de gasten van OE: bestel m nu, die kg radio!