De geboorte van een Vlaams radioblad
Het zal je ontgaan zijn, en ik neem het je niet eens kwalijk. RadioVisie viert dit jaar z’n zesentwintigste verjaardag op het internet. Daarmee is deze digitale mediakrant de oudste in z’n genre. Tel daarbij het feit op dat RadioVisie online een logisch vervolg is van het gedrukte maandblad dat voor het eerst verscheen in… 1973. En meteen hebben jij en ik een alibi voor een nieuwe, langlopende reeks. Het complete verhaal ‘achter’ RadioVisie. Tweewekelijks op zondag.
Het najaar van 1971 was een rustige periode voor radiofans. Luisteren was dan ook een hele eenvoudige zaak. In Vlaanderen waren er slechts de drie publieke omroepen, waarvan eentje BRT 3, louter klassieke muziek uitzond.
BRT 1 had – weliswaar – toen al een horizontale programmering, maar het muziekformat probeerde iedereen te plezieren, behalve de fans van popmuziek. Er waren politieke en godsdienstige gastprogramma’s, en er werd veel, heel veel en teveel gepraat.
Radio 2 had een heel ‘breed’ format, maar omdat iedere provincie zijn eigen blokken had, was niet enkel een gezamenlijke lijn ver te zoeken, er waren ook zoveel verschillende korte programma’s dat het onmogelijk was om je als luisteraar te identificeren met het station.
Zoeken naar ‘avontuur’
Vlaamse luisteraars die wat meer avontuur zochten in de radio, waren dan ook zo goed als verplicht om uit te wijken naar het buitenland, bij voorkeur naar Nederland omwille van de verstaanbaarheid. Radio Veronica en Radio Noordzee Internationaal hadden ieder hun doelpubliek gevonden, terwijl ook het publieke antwoord op deze zeezenders – Hilversum 3 – met regelmaat leuke dingen liet horen.
Tenslotte was er in de avonduren ook nog Radio Luxemburg. Tussen 18:00 en 19:30 uur werd er zowaar nog in het Nederlands uitgezonden! Deejays waren Felix Meurders, Peter Koelewijn, René Vanderspeeten en Roger Troch. Na hen volgden de swingende uitzendingen van Lucky Luxemburg in het Engels. Tot ver na middernacht.
Zoeken naar kopij
Net zoals het leven zelf in 1971 was luisteren naar de radio dus eenvoudig. Heel veel viel er bijgevolg niet te schrijven voor het handjevol radiobladen. Bekendst in Vlaanderen was de publicatie van de Free Radio Association (FRA). Deze organisatie werd geleid door Ronny Major uit Oostende, daarin bijgestaan door stadsgenoot Willy Lefevere. De FRA gaf geen eigen blad uit, maar mocht in iedere uitgave van het toen nog vrij populaire muziekmaandblad Juke Box, een kolom met korte radioberichtjes vullen.
In Nederland was er ‘Pirate Radio News’ van Hans Knot. Zoals de naam laat vermoeden, vooral met verhalen over verdwenen en actieve zeezenders, in het Engels. De Britse radiobladenmarkt was intussen helemaal stil gevallen. Niet onlogisch, want de meeste tijdschriften waren eerder ontstaan in een poging de eigen offshore stations te behouden. Maar toen die toch de uitzendingen moesten staken, was na een paar jaar zo goed als het complete bestaansrecht van dat soort magazines eveneens verdwenen.
Wel waren er veel sporadische initiatieven om de radiofan te plezieren. Free Radio News, Free Radio Press, SIRA Magazine, Transmit, Radio Jackeys Newspaper, East Essex FRC Newsheet. Om er maar enkele te noemen. Meestal ging het om goed bedoelde, en in tegenstelling tot hun titels, vrij amateuristische uitgaven.
De verschijningsfrequentie was navenant. Soms wel, soms niet. Meestal verdwenen de blaadjes alweer na enkele publicaties. Enkel de Free Radio Campaign (FRC) uit London en hun Duitse collega’s uit Offenburg onder leiding van Frank Leonhardt, brachten met enige regelmaat hun gestencilde publicaties uit.
FRO werd CRO
Britse zeezenders waren er niet meer in 1971. Dat was ook de reden waarom het enige Vlaamse radiotijdschrift, ‘Newscaster’ van de Free Radio Organisation (FRO), midden het jaar beslist had om het geweer van schouder te wisselen. FRO was CRO geworden, een letterwoord voor Commercial Radio Organisation.
Een initiatief dat niet in eerste instantie bedoeld was om een radioblad uit te geven, maar wel om een beweging te vormen die uiteindelijk zou moeten leiden tot de oprichting van een commercieel radiostation in Vlaanderen. Dat het toch nog dertig jaar zou duren vooraleer dat zou gebeuren, bewijst nog maar eens hoe moeilijk deze strijd geweest is in Vlaanderen.
Het pleit ook voor het visionaire beleid van de CRO in… 1971 en voor de eerste editie van ‘Beatwave International’, zoals de nieuwe tweemaandelijkse uitgave werd gedoopt. De naam wilde vooral een eerbetoon zijn aan het ter ziele gegane Britse tijdschrift ‘Beatwave’. Een publicatie van Radio Caroline die vooral een muziektijdschrift was, maar gelijktijdig een steun probeerde te zijn voor het radiostation.
Te hoog gegrepen evenwel, want beiden waren in het najaar van 1968 verdwenen. Zeezender en magazine. Niet zozeer de belangstelling ontbrak, maar wel het beleid. De complete Caroline-organisatie en de budgetten waren na augustus 1967 naar een bedenkelijk niveau afgegleden. Een gevolg van de Marine Offences Act die het Britten verbood om nog langer mee te werken met zeezenders.
° Volgende aflevering: zondag 16 april 2023
Wist niet dat René Van der Speeten ooit bij Radio Luxemburg was, stelde en presenteerde hij dan het “soldatenhalfuurtje” voor tijdens zijn legerdienst ??