Miljoenen mensen in Europa gebruiken deze radiozender zonder het te weten en duizenden bedrijven zijn er op aangewezen, zonder er zich veel rekenschap van te geven: het tijdsignaal van de Physikalisch-Technische Bundesanstalt (PTB) in Braunschweig, dat instaat voor de nauwkeurige besturing van radioklokken.
Het signaal van de ‘atoomklok’ wordt sinds 1959 uitgezonden op de frequentie 77,5 kHz via de langegolfzender DCF77 (foto boven: Wikipedia) van Media Broadcast en zijn voorgangers (Telekom en Bundespost) in het Duitse Mainflingen, nabij Frankfurt.
De letters DCF staan respectievelijk voor Duitsland, langegolf en Frankfurt. Het signaal (50 kW) is te ontvangen in een straal van ongeveer 2.000 km. Niet in de gewone AM, wel in USB, LSB en CW. Miljoenen klokken maken gebruik van dit signaal om de juiste (atoom)tijd te synchroniseren.
Dinsdag hebben de PTB en Media Broadcast bekendgemaakt dat hun contractuele samenwerking nog eens voor 10 jaar wordt verlengd. Het nieuwe contract loopt vanaf 1 januari 2022. Het omvat onder meer de volledige ombouw naar een moderne transmissietechniek in de komende jaren. Die moet ervoor zorgen dat de tijdseinzender nog betrouwbaarder wordt. Naast het tijdsignaal worden via DCF77 ook actuele weergegevens verzonden.
Het bereik van de nieuwe zender blijft dezelfde: met Mainflingen bij Frankfurt am Main als centrum, zal de ontvangstcirkel van de radioklok zich uitstrekken tot het zuiden van Portugal, Noord-Afrika, Turkije, Moskou, Noord-Scandinavië, de poolcirkel en de volledige Britse eilanden.
“Zelfs in het internettijdperk heeft de overdracht van gegevens met een lage bandbreedte via radiostations niets aan belang ingeboet. Een enorm bereik, lage storingsgevoeligheid, gemakkelijke ontvangst bijna overal en altijd en onafhankelijkheid van lijnnetwerken. Het zijn slechts enkele van de kenmerken die deze mogelijkheid, om informatie naar veel ontvangers te verspreiden, zo uniek maken. We zijn verheugd dat de PTB ons het komende decennium de overdracht van zijn tijdsignaal toevertrouwt”, zegt Arnold Stender, algemeen directeur van Media Broadcast.
Ook Groot-Brittannië en Frankrijk hebben nog steeds hun eigen (Europese) tijdseinzender op de langegolf: MSF (60 kHz) opereert al sinds 1950 vanuit het Britse Anthorn (Cumbria) en de zender van TDF/France Inter (162 kHz) komt vanuit het Franse Allouis. Deze laatste bestaat al sinds 1939, maar het atoomtijdsein werd pas in 1977 toegevoegd. In 2016 werd de zender herdoopt tot ALS162 en wordt hij enkel nog gebruikt voor dit tijdsein.
Wij hebben thuis een digitaal klokje dat staat afgesteld op het DCF tijdsignaal uit Frankfurt. Wel is het al een paar maal gebeurd dat het klokje vanzelf overschakelt op het MSF signaal uit Groot Brittannië. Dan wordt het één uur vroeger. Ik laat dan manueel het klokje terug zoeken naar DCF, wat na enige tijd wel lukt. Betekent dit dat het Britse signaal (soms) sterker is ?
Dat betekent dat uw ontvanger meerdere frequenties tegelijk bewaakt. Die toestelletjes worden op meerdere markten verdeeld en zijn dus op meerdere tijdsein-frequenties voorzien. Misschien staat er in de manual een manier om dat uit te schakelen en enkel voort te gaan op het signaal vanuit Frankfurt (of eventueel Frankrijk).
Heb ik eens bezocht in 2015… voor de liefhebbers staan er foto’s op Flickr… https://www.flickr.com/photos/theantennasite/sets/72157651198178759/