1959: Ontwikkelingen in tv-land
Een blik tv-nostalgie vandaag. Als we heden ten dage het grote televisiescherm aanzetten en de afstandsbediening pakken dan is er een enorm aanbod. Voor velen is het zelfs verslavend. In mijn geval is het tegenovergestelde het geval want verder dan eenmaal per dag het Journaal en eenmaal per week een sportprogramma, om mijn eigen favoriete voetbalploeg te kunnen zien, kom ik niet.
Dan was het in 1959 wel heel anders. Een televisietoestel was een klein met hout omsloten beeldscherm waarbij je het vaak rollende beeld diende bij te stellen met een knopje dat zich aan de achterkant bevond. Het programma-aanbod was gering wat ook voor het aantal uitzenduren gold. Probeer dit maar eens uit te leggen aan de jeugd van nu. Zij hebben hoofdzakelijk aandacht voor alles wat hun private telefoonschermpje brengt; een geval van superbe overdaad.
In 1959, zestig jaar geleden, was de Nederlandse Televisie Stichting (NTS), eindverantwoordelijke voor de uitzendingen via slechts één net. In het jaarverslag werd duidelijk dat men tevreden was over de snelle ontwikkeling van het medium. Het aantal toestellen dat werd aangeschaft bedroeg ruim 200.000. 0p dat moment bezaten 584.760 gezinnen een toestel. Er was totaal geen sprake van meer dan één apparaat in een gezin.
Een toestel stond op een tafeltje of op een kast in de hoek van de kamer. Om te kijken gingen de gordijnen dicht en een klein lampje aan. Zwartwit beelden waarbij werd gewaarschuwd dat dit slecht voor de ogen was. Waarschuwingen die verder in de wind geslagen werden.
Het verzorgen van de televisieprogramma’s, met inbegrip van personeelskosten van de NTS en de omroepen, de investeringen aan apparatuur en uitzendkosten lagen dat jaar rond de vijftien miljoen gulden. Per week werd in Nederland gemiddeld achttien televisie gemaakt, meer programma-uren waren er gewoon niet. Een rekensommetje maakte duidelijk dat een gemiddeld programma-uur rond de 16.000 gulden kostte. Uiteraard was het ene programma veel goedkoper dan de andere.
In 1959 breidde het personeel van de NTS uit van 240 naar 313 eenheden. Van de totale zendtijd werd 42,5% door de NTS zelf verzorgd, de omroepverenigingen maakten tezamen 55,5% en de kerkgenootschappen 1,5% programma’s. In dat jaar werd ook goed gebruik gemaakt van de Eurovisie. 22% van de NTS zendtijd zat in die categorie van uitwisselingen.
De directie van de NTS keek ook al in de toekomst want men kondigde aan er naar te streven om in 1963 dertig programma-uren per week te kunnen brengen. Ook wilde men op korte termijn bouwplannen klaar hebben voor een modern studiocomplex in Hilversum zodat de noodvoorzieningen in Bussum konden worden verlaten.
Inmiddels was er al een oud fabrieksgebouw als eerste omroepgebouw in gebruik genomen. Speciaal voor de decorbouw en de rekwisieten-opslag was het pand heringericht en stonden er onder meer veertien grote houtbewerkingsmachines.
En toch stond de radio aan in vele gezinnen op Oudejaarsavond en werden de programma’s, aangeleverd door de AVRO, KRO, NCRV en de VARA via Hilversum 1 en Hilversum 2 beluisterd. En omdat het Oudejaarsavond was en Nieuwjaarsnacht volgde werd er zelfs tot twee uur in de nacht uitgezonden, iets uniek voor die tijd. Maar ik kan me niet herinneren of ik, tien jaar jong destijds, die jaarwisseling bewust heb meegemaakt.
