‘Omroepbijdragen verplicht’, ik schreef er al eerder een column over, dit is een vervolg. In februari 1969 hield de Dienst Omroepbijdragen een grote en opvallende actie, dat is het minste wat je kan stellen.
Liefst een kwart miljoen gulden was het eerst genoemde bedrag, met de opgelegde navorderingen meegerekend werd het zelfs meer dan drie ton ‘ingevorderd’. Dat was het enorme cijfer dat een opsporingsactie naar zwartkijkers – en luisteraars in Arnhem door de betreffende dienst opleverde. In slechts drie weken.
Men ging er ook vanuit dat er nog ongeveer vierduizend radio – en/of televisietoestellen niet geregistreerd waren. Aangiften gingen destijds via het loket van de postkantoren. Een halve eeuw later zijn de bijdragen al lang vervallen en zijn er ook bijna geen officiële postkantoren meer.
Het cijfer vierduizend betrof iets meer dan 10% van het totale aantal van de 35.000 inwoners van Arnhem, die bezocht werden door de ambtenaren van de Dienst Omroepbijdragen (DOB). Dat kwam trouwens overeen met de ervaringscijfers, die aangaven dat in Nederland tussen de 10 en 15% van de huisgezinnen tot de categorie ‘niet nakomen van de wettelijke regeling’ behoorden. Daarbij ook een percentage dat hun toestellen wel degelijk aangaf maar daarna domweg niet betaalde.
Arnhem was de eerste grote gemeente in Nederland waar door de kersverse DOB een grootscheepse opsporingsactie werd gevoerd. Daarvoor heette de organisatie de Dienst Luister- en Kijkgelden. Liefst vijfentwintig ambtenaren, ook uit andere districten, werden voor de huis aan huis actie in Arnhem ingezet.
Ook nieuw voor die tijd was dat men beschikte over computerlijsten waarop de zogenaamde wetkijkers stonden vermeld, zij die wel betaald hadden dus. Op huisnummer liep met een straat af om aan te bellen bij diegene die stonden vermeld als niet betaler.
Toen de resultaten openbaar werden gemaakt, bleek dat tijdens de actie 1090 nieuw aangiften waren gedaan bij de postloketten in Arnhem, terwijl dat er normaal in een zelfde periode slechts zo’n 150 waren. Er werd dus wel degelijk over de ‘ambtenaren aan de deur’, gepraat .
Het aantal opgemaakte processen verbaal bedroeg tot op dat moment 1100. Wel was men redelijk tegenover iedereen die tijdens de actie snel naar het loket was gegaan om te betalen. Ze werden niet beboet. De heer Wayenberg, directeur van de DOB vond het resultaat fantastisch, maar merkte tevens op dat hij er vanuit ging dat er altijd sprake zou zijn van mensen die hun toestellen niet zouden aangeven, noch zouden betalen.
Volgens Wayenberg was het onmogelijk alle wetsovertreders aan te pakken want dan had de DOB zeker 10.000 mensen nodig. In werkelijk werkte men met 180 opsporingsambtenaren voor geheel Nederland. Eerder werd bekend gemaakt dat een tweede actie waarschijnlijk nog voor het eind van het jaar 1969 zou doorgaan in Nijmegen. Die bekendmaking had succes want het aantal aangiften aan de loketten van de lokale postkantoren was in een week tijd na de aankondiging verzesvoudigd.
Voordat het jaar 1969 begon en de actie in Arnhem plaatsvond, vormden het kijkgeld en het luistergeld twee afzonderlijke heffingen. Op 1 januari van dat jaar vond de invoering van de nieuwe wet op de Omroepbijdragen plaats en verving de wet op het Kijkgeld en de bepaling over het Luistergeld dat was opgenomen in het zogenaamde ‘Tijdelijk Telegraaf- Telefoon- en Radiobesluit’.
De wijzigingen die deze wet brachten waren:
- Er kwam een gecombineerde heffing voor radio en televisie. Omroepbijdrage A was het tarief dat de bezitters van een televisietoestel dienden te betalen. Omroepbijdrage B was het tarief dat degenen die alleen een radiotoestel hadden moesten te betalen.
- Binnen één huishouden hoefde vanaf 1969 niet meer per toestel betaald te worden.
