De koningin scoorde het hoogst van allemaal
Halverwege 1980 werd het de VPRO het duidelijk dat, wilde men nog een rol spelen binnen de Nederlandse publieke omroep, het aantal leden flink hoger moest. Er waren in de voorgaande jaren dermate veel technologische en politieke ontwikkelingen geweest dat het bestuur de eigen identiteit ook in de toekomst op een herkenbare wijze duidelijker moest maken. Er werd naar gestreefd om in 1982 een zogenaamde B-Omroep te worden.
Bij de jaarlijkse telling die k in december 1979 plaatsvond, bleek dat de VPRO zo’n 180.000 leden had. Voor de B-status waren er minimaal 300.000 nodig. Om een veilige marge aan te houden, moest het ledenaantal dus minstens verdubbelen. Rekening houdende met een ledenverlies in de periode tot 1982 wilde men minimaal 220.000 nieuwe leden inschrijven.
‘Klein maar fijn’, maar toch liever niet
Maar er was nog een probleem binnen de VPRO. De gewenste uitbreiding zou 5,5 miljoen gulden gaan kosten, terwijl er op dat moment slechts 1,7 miljoen in kas stak. Maar het forse restant bedrag werd beschouwd als een investering en een wissel op de toekomst. Er speelde trouwens nog meer bij het bestuur… de angst voor de concurrentie. De voornaamste reden om af te stappen van het tot dan toe strak en stijf gehandhaafde uitgangspunt ‘klein maar fijn’.
In het geval de Evangelische Omroep een B-status kreeg, zou de VPRO als enige kleine omroep overblijven, en slechts de restjes zendtijd krijgen toebedeeld. Een marktverkenning had uitgewezen dat de VPRO kon putten uit een achterban van ongeveer 600.000 sympathisanten. Daar stond in 1980 echter tegenover dat, alle wervingsactiviteiten ten spijt, de grens van 200.000 leden nog nooit overschreden was.
Iedereen boven 55 jaar herinnert zich de vele radio en tv-spotjes. Niet alleen van de VPRO maar ook van de andere omroepen. Meerdere malen werd vanuit het Ministerie van CRM een waarschuwende vinger uitgestoken als er weer teveel reclame voor de eigen huishouding werd gemaakt. Bij de VPRO werd uiteindelijk met veel inzet en vindingrijkheid het voortbestaan als C-Omroep veilig gesteld en op 1 oktober 1984 werd de B-status binnengehaald.
° Lees verder onder de filmpjes
Hoe slim zijn de landgenoten?
In het televisieseizoen 1980/1981 introduceerde de NCRV enkele nieuwe tv-programma’s. Het was in die jaren heel gebruikelijk dat in de voorzomer meer bekend werd gemaakt over de programmering in het nieuwe seizoen, dat telkens in september van start ging. Zo ging Eddy Becker vanaf 30 september een nieuwe quiz presenteren, die gebaseerd was op de wetenschappelijke BBC-quiz ‘Mastermind’. Er werden tien afleveringen gemaakt.
In Nederland heette de quiz ‘Cum Laude’. Kandidaten mochten hun eigen specialisatie kiezen om te worden ondervraagd. Volgens producer Dick van den Ende probeerde men het programma zoveel mogelijk een eigen gezicht te geven. En dus werd niet blindelings de opzet en uitwerking van de Britse collega’s overgenomen. Deelnemers dienden minstens achttien jaar te zijn en moesten kunnen terugvallen op een ruime algemene ontwikkeling. Het onderwerp mocht ook niets te maken hebben met zijn of haar beroep. Tenslotte werd er vereist dat men alle vragen kon beantwoorden in twee keer twee minuten.
Koningin zet kijkers massaal voor de buis
Eerder dat jaar was behoorlijk sensationeel geweest toen koningin Juliana op 30 april 1980 bekend maakte dat zij zou aftreden ten voordele van haar dochter Beatrix. Begin juni werden daarvan de kijkcijfers gepubliceerd. Het bleek dat liefst 95% van de Nederlandse bevolking die bewuste dag de uitzending had gezien. Ook was de inhuldiging van koningin Beatrix door hetzelfde percentage landgenoten voor korte of langere periode bekeken. De cijfers waren afkomstig van een op 3 mei gehouden telefonisch onderzoek van de afdeling kijk- en luisteronderzoek van de NOS, via een steekproef onder 372 Nederlanders van 15 jaar en ouder.
Uit het onderzoek was ook gebleken dat in de ochtenduren, toen de koningin-moeder en de nieuwe koningin op het balkon van het Paleis op de Dam verschenen, 88% van de Nederlanders het deels hadden gezien, terwijl 70% alles had gevolgd. Ook de middagreportages werden uitstekend bekeken. 89% van de landgenoten deed dit gedeeltelijk, 59% had alles gevolgd. In de avonduren was er onder meer een documentaire te zien over het leven van Prinses Beatrix, hetgeen 46% aan kijkers trok.
Vanwege de sportzomer en de vakantieperiode in algemeen verschijnt deze column in een tweewekelijkse versie.
