Een column in twee delen helemaal over Tom Collins. In 1971 won Radio Luxembourg het ’s avonds bij velen. Overdag ging de meeste aandacht naar Radio Noordzee Internationaal (RNI) en Veronica. Hilversum 3, door de overheid in de strijd gegooid, moest het met veel minder luisteraars doen. Met de start van de Nederlandstalige afdeling van RNI waren er heel wat deejays bijgekomen die nieuwe luisteraars aanspraken. Anderen bleven zich hechten aan hun favoriete Veronica-deejays. Tom Collins was één van hen. Stil en tegelijk druk. Bij velen geliefd en anno 2020 hebben we het nog vaak over zijn programma’s.
Iedere doordeweekse morgen was hij te beluisteren op de 192 meter. De man, die officieel Tom Droog heet, leeft tegenwoordig teruggetrokken en wilde in 1999, op de grote Veronica reünie, slechts betrokken zijn bij de productie van enkele promotiespots mits daar verder niemand anders bij was dan technicus Ad Bouman. Op de vele feestelijke avonden verscheen hij niet. In de loop der jaren was hij ook moeilijk te interviewen. Ik heb diverse malen gepoogd hem te strikken maar, ondanks dat hij zich altijd weer vriendelijk opstelde, was het antwoord iedere keer weer ‘Nee, geen behoefte aan’.
Van de Laissez Faire naar de Norderney
Het blijkt dat ik niet alleen was met de mislukte pogingen. Slechts twee interviews met Collins zijn terug te vinden. Beiden zijn meer ‘een gesprek tussen collega’s van Veronica’, waarbij – ondanks dat hij eigenlijk helemaal niet over zichzelf wenste te praten – Tom toch het één en ander over zichzelf vertelde. “Ja voor Veronica heb ik ook als deejay gewerkt bij Radio 227. Veronica is té gek”. Reclame voor eigen huis kan niet beter.
De gesprekken werden gevoerd door Lex Harding en Will Luikinga, soms bijgestaan door commentaar van Juul Geleick. Tezamen met onder meer Lex en Jos van Vliet had Collins bij Radio 227 gewerkt op de MV Laissez Faire. Een station gericht op Nederland, dat verankerd lag voor de Britse kust. Reden was de aanwezigheid van zusterstation Radio 355, dat commercieel het gewin uit Engeland diende te halen.
Toen de Britse overheid inzag dat er een wet tegen de zeezenders diende te komen, besloten de Amerikaanse eigenaren van Radio 227 de knop om te draaien. De huur van het zendschip, dat ze gebruikten, was op 6 augustus verlopen en men had geen zin om het nog eens te verlengen en dus werden de uitzendingen beëindigd, ver vooraleer de andere op Engeland gerichte zeezenders hun activiteiten staakten.
Zowel Van Vliet als Harding vonden vrijwel direct een baan bij Radio Veronica. Op een dag besloot Jos van Vliet de Veronica-organisatie te verlaten en meldde dat hij wel een vervanger wist in de persoon van Tom Collins. Lex kreeg de opdracht hem te bellen maar bereikte hem niet. Twee maanden later was er weer een probleem met één van de personeelsleden, waarna Collins alsnog aan de bak kon bij Veronica.
Eén van de nieuwslezers aan boord van de Norderney werd voortdurend zeeziek. Hans Mondt moest worden vervangen. Gelukkig kon hij verder aan land zijn programma’s opnemen. Collins had de nodige ervaring om op een zendschip te werken, opgedaan aan boord van de Laissez Faire, toen hij voor Radio 227 programma’s presenteerde. “Ik dacht dat ik wel tegen de storm kon en het baantje leek me ook best aardig. Inderdaad kon ik goed tegen de storm, want zelfs bij windkracht twaalf had ik geen centje pijn”.
Onder de mand vandaan gezongen
Er waren meer bemanningsleden die prima tegen het slechte weer konden. Zo is het verhaal van zendertechnicus José van Groningen legendarisch dat hij, bij windkracht 11, rustig aan dek ging staan – zijn collega’s aanschouwend hoe zij hun maaginhoud leegden – om ondertussen een kop met heerlijke vette soep te nuttigen.
Over zijn tijd op zee herinnerde Collins zich dat hij eigenlijk een vreemde eend in de bijt was. Zo ruimde hij steeds de boel, door hem en anderen gemaakt, op. Hetgeen men aan boord van de Norderney nogal vreemd vond. Hij kreeg er de nodige opmerkingen over maar is er nooit ‘onder de mand vandaan gezongen’. Een speciaal ritueel dat men als een soort van inwijdingsplechtigheid soms diende te ondergaan.
Collins: “Ze hadden dan een heel verhaal over een matroos die zo vals zong, dat je binnen een minuut onder de mand vandaan moest kruipen, waar je daarvoor eerst eronder moest kruipen aan dek. Praktisch iedereen die nieuw aan boord van de Norderney was, moest dit ondergaan. Zodra de betreffende persoon onder de mand zat stond de gehele bemanning erom heen en ging een paar putsen met water over de mand en haar inhoud. Kleddernat kwam de persoon eronder vandaan en dan heette het dat hij er onder vandaan was gezongen.”
Was de studio aan boord van de Norderney in de jaren 70 goed geoutilleerd, zo was het in de jaren 60 behelpen geblazen. Collins: “Er waren wel een paar van die recorders, maar die hadden ze op een paar houten kastjes gezet en die stonden midden in het vertrek. Er stond een losse meter met koperdraad vastgebonden. Echt behelpen. Alles was geschilderd in een sombere grijze kleur en het geheel was eigenlijk een beetje sfeerloos. We hebben er later wel voor gezorgd dat het allemaal een beetje gezelliger werd. Wekenlang hebben we staan te schilderen en is het eigenlijk wel een gezellig hok geworden.”
Collins gaf grof toe dat hij tijdens het harde werken zichzelf op een positieve manier was tegengekomen. Als een man met twee linkerhanden, had hij leren aanpakken, waarbij hij het niet voor mogelijk had gehouden wat hij zoal bij elkaar had geknutseld. Zelfs het bouwen van een complete versterker hoorde, volgens hem, tot zijn werkzaamheden… En “hij deed het ook nog”.
Platen vanaf een bandje
Hij liet nog meer los over de boordstudio : “In die tijd waren er geen pick-ups. Alles ging op de recorders en als je een programma live moest maken, wat wel eens voorkwam, zat je daar voor het blok. Uit oude programmabanden zat je platen te knippen die niet waren ingesproken, zodat ze konden worden hergebruikt. Ook werd een instrumentaaltje op die manier opgezocht, voor gebruik als tune”.
“Al die dingen werden op aparte bandjes gezet en op volgorde gelegd. De technicus wist dan precies de volgorde van het opleggen en afspelen van de bandjes op de twee aanwezige AKAI recorders. En er dient natuurlijk wel aan toegevoegd te worden dat noodprogramma’s vaak voorkwamen bij slecht weer, als er dus geen nieuwe programmabanden door de tender, Ger Anne, aan boord gebracht konden worden”.
“Je maakte je programma onder in de slingerende studio, waar iedereen zich constant moest vasthouden en bandjes moest opleggen. Het is altijd gelukt, maar vraag niet hoe. Als zo’n programma van een uur klaar was, had je gelijk voor de gehele dag genoeg. Gelukkig waren er een paar technici die, als Radio Veronica ’s nachts na één uur uit de lucht was, af en toe platen uit de banden knipten, omdat ze geen zin hadden om naar bed te gaan. Anders was het helemaal een puinhoop geworden.”
° Volgende week: deel 2
