In Nederland is vandaag een serieuze bom ontploft in het Nederlandse commerciële radiolandschap. KINK heeft de bodemprocedure rond de noodverlenging van FM-frequenties gewonnen. Gevolg is dat er voor 1 september 2023 een veiling van de radiofrequenties moet plaatsvinden voor de komende jaren.
Het ministerie van Economische Zaken had een noodverlenging afgekondigd voor commerciële radiozenders die nu op de FM uitzenden Dat deed het ministerie vanwege de coronacrisis en de gevolgen daarvan voor de radioadvertentiemarkt. De FM-frequenties zouden daarmee per 1 september 2022 voor drie jaar verlengd worden.
KINK was het niet eens met het besluit van het kabinet om de vergunningen van landelijke FM-frequenties zonder veiling te verlengen. Het kreeg daarin sinds enkele maanden ook de steun van Qmusic. De zender vindt dat nieuwkomers het recht hebben om mee te doen aan een herverdeling die iedereen gelijke kansen biedt.
Daarom ging KINK in beroep tegen dit besluit. Daarvoor moest het radiostation de uitkomst van de bodemprocedure afwachten. De zender probeerde eerder via andere procedures een eerdere uitspraak af te dwingen, maar dat mislukte. Nu heeft de bestuursrechter van de rechtbank van Rotterdam de door de minister ingestelde noodverlenging van drie jaar voor commerciële FM-frequenties vernietigd. Daarmee heeft de rechter KINK in het gelijk gesteld.
De rechtbank wijst er in de uitspraak op dat de vergunningen al in 2003 zijn verleend en dat de looptijd van de vergunningen daarna al twee keer eerder is verlengd. Daarmee is al twee keer van de wettelijke hoofdregel afgeweken dat na het verlopen van de geldigheidsduur van frequentievergunningen tot een nieuwe verdeling moet worden overgegaan. Om die reden komt volgens de rechtbank extra gewicht toe aan de plicht van de minister om zorgvuldig onderzoek te doen naar alle relevante feiten en belangen en het besluit goed te motiveren. Aan die plicht heeft de minister niet voldaan oordeelt de rechtbank.
Dat verlenging van de vergunningen voor alle radiostations in het algemeen economisch belang is, heeft de minister niet aannemelijk gemaakt. Ook heeft de minister ten onrechte geen nader onderzoek verricht naar de financieringsbehoefte van de radiostations. Toen tot verlenging werd besloten was het uitgevoerde economische onderzoek al een jaar oud en waren er al duidelijke aanwijzingen dat de advertentie-inkomsten al enige tijd weer op het niveau van voor de coronapandemie waren teruggekeerd.
Het is echter niet meer mogelijk om de landelijke FM-kavels voor 31 augustus 2022, de datum waarop de huidige vergunningen aflopen, te veilen. Daarom mag EZK van de rechter de vergunningen met een jaar verlengen. In de tussentijd kan een herverdeling van de negen landelijke commerciële FM-vergunningen voorbereid en georganiseerd worden en kunnen de nieuwe vergunningen per 1 september 2023 ingaan. De meest voor de hand liggende methode voor een herverdeling is een veiling. Of de huidige clausules voor vijf kavels blijft bestaan is nog onduidelijk.
Algemeen directeur Jan Hoogesteijn van KINK laat weten “enorm blij” te zijn met de uitspraak. “De noodverlenging van drie jaar was een ongekende en niet te verdedigen afscherming van de radiomarkt. KINK is een serieuze nieuwkomer en kijkt uit naar verdere mededelingen over hoe de overheid de herverdeling gaat vormgeven. We gaan uit van een open en transparante verdeelmethode waarbij het geluid van KINK een eerlijke kans krijgt op distributie via FM.”
Qmusic en moederbedrijf DPG Media reageren positief op de uitspraak van de rechter. Een woordvoerder laat weten: ,,Wij zijn van mening dat een veiling – mits zorgvuldig voorbereid – het juiste besluit is voor een gezonde radiomarkt.”
Bij Talpa Network, dat vijf van de negen kavels in bezit heeft, klinkt het dat ze de tijd willen nemen om het vonnis goed te bestuderen.
