Kunnen we uit deze studie van BP iets leren voor Vlaanderen?
Onlangs publiceerde het Nederlandse ministerie van Economische Zaken en Klimaat een marktconsultatie met betrekking tot de zogeheten DAB-laag 6. Een rondgang in de markt leverde een interessante visie van Broadcast Partners (BP) op. DAB-laag 6 is bedoeld is voor lokale- en andere, relatief kleinschalige omroepen. BP is sterk betrokken bij de ontwikkeling van DAB+, zowel op landelijk, regionaal als lokaal niveau.
Dit puur op Nederland gericht dossier kan toch interessante stof tot nadenken op leveren voor Vlaanderen. Al is de situatie niet voor de volle honderd procent vergelijkbaar, er zijn toch heel wat raakpunten. Met die verstande dat de marktconsultatie voorstellen presenteert die slechts een beperkt aantal omroepen de gelegenheid geeft om laagvermogen DAB-zenders aan te zetten. Slechts 22 van de beoogde 81 allotments kunnen op korte termijn een frequentie krijgen. In grote delen van Nederland komt voorlopig geen DAB-ruimte voor lokale stations, terwijl er veel meer zou moeten kunnen. Dit stelt BP als reactie op de consultatie.
Twijfel aan haalbaarheid
BP zegt dat het in de eerste plaats hoogst onzeker is of er uiteindelijk 81 allotments gerealiseerd kunnen worden in de internationale onderhandelingen. Dit is door het Agentschap Telecom als zodanig eerder ook onderkend. Met de marktconsultatie wordt het streven naar dit aantal echter wel overeind gehouden, zodat de lokale omroepen wellicht op het verkeerde been gezet worden en hopen op iets dat nooit gaat komen.
De internationale coördinatie van de lokale DAB-laag 6 was van begin af aan een lastige kwestie. Nederland wil op verzoek van de Stichting Nederlandse Lokale Publieke Omroepen (NLPO) een aantal grote allotmentgebieden veranderen in 81 kleine regio’s, maar daarvoor heb zijn veel meer kanaalnummers nodig. Zoveel heeft het land er niet, dus daar moet internationaal over onderhandeld worden en de uitkomst daarvan is pas daarna duidelijk.
Nederland vraagt de buurlanden om een gunst waar wellicht niet voldoende tegenover kan worden gesteld. Anderzijds kan het zo zijn dat buurlanden op een zeker moment toch zelf ook wat meer wensen voor kleinschalige DAB+ en dat zou helpen, maar dat is uiterst onzeker. Daarnaast zijn de door Nederland gevraagde gebieden en technische parameters vaak veel te klein voor een behoorlijke exploitatie; dat speelt overal, maar extra in het westen.
Samenhangende gebieden
De voorgestelde indeling van de streekomroepen heeft bijzondere situaties opgeleverd; zo is bijvoorbeeld Twente in tweeën gesplitst, blijken Vlaardingen en Schiedam ineens gescheiden van Rotterdam, Amstelveen van Amsterdam, et cetera. De doelstelling van een streekomroep (of een combinatie van naburige lokale omroepen) is het bedienen van een streek met een gedeelde cultuur, gemeenschappelijk sociale waarden en een economische eenheid. In zo’n samenhangend gebied moeten de omroepen goed te ontvangen zijn.
BP heeft, mede met oog op de vorming van streekomroepen en de mogelijkheden om te concurreren met de grotere spelers, gepleit voor grotere gebieden en grotere zendvermogens voor de lokale DAB-netten. In die combinatie zou zo’n invulling goed mogelijk zijn en de meeste lokale omroepen hebben een voorkeur voor een hoger vermogen. Hierdoor zou het aantal kanalen afnemen naar bijna 70 en zijn er minder kanaalnummers nodig, waardoor significant meer omroepen van start kunnen gaan op DAB+.
De omroepen zouden niet opnieuw te maken mogen krijgen met haperende dekking; de fout uit het verleden met FM-zenders van babyfoon-vermogen zou niet herhaald mogen worden. Met marginaal bereik zijn lokale omroepen vandaag de dag kansloos tegenover de grotere spelers. De stem van de lokale omroepen is kennelijk nog niet voldoende doorgedrongen tot de overheid, wellicht omdat men in een te beperkt verband heeft overlegd.
Uitbreidingsmogelijkheden DAB+ begin 2020
Volgens BP kan het aantal meteen te gebruiken allotments worden uitgebreid van 22 naar 49. Dit is mogelijk door een iets andere aanpak en het nu al inzetten van de frequenties 5A en 6C, want hiervoor heeft Nederland al rechten. De frequentie 6C is ooit gereserveerd als tweede DAB-net voor Oost-Noord Nederland, vergelijkbaar met 6B nu, maar komt om redenen van onbetaalbaarheid niet van de grond.
Door de frequentie 5A in te zetten (nu gebruikt door MTVNL in Friesland) zou ook een groot deel van Limburg al kunnen starten met DAB+.
Daarnaast is de frequentie 5C, in Duitsland gebruikt voor de eerste Bundesmux, eenvoudig te coördineren voor gebruik in het zuiden van Zeeland en het westen van Brabant. Er zijn op korte termijn dus veel meer mogelijkheden dan de consultatie voorstelt.
Onnodige regels schrappen
De voorstellen in de consultatie bevatten volgens BP verder veel onnodige regels, die waarschijnlijk goed bedoeld zijn, maar in de praktijk behoorlijk in de weg kunnen gaan zitten. Waarom wil de overheid een maximum aantal kanalen in een multiplex, of een protectielevel vastleggen? De reservering van 50% voor publieke lokale omroepen lijkt sympathiek, maar als daardoor een deel van een multiplex ongebruikt blijft en er wel (niet publieke) kandidaten zijn die mee willen betalen, dan span je het paard achter de wagen.
Als de kosten per deelnemer dalen door een groter aantal spelers, is er meer financiële ruimte voor een robuust DAB-signaal. Die financierbaarheid is een onderbelicht element en als dat niet goed geregeld is, dan drijft dat de lokale omroep naar een kansloze positie als gevolg van ondermaatse DAB-distributie. Met die onnodige regels haal je alle flexibiliteit eruit en trek je een wissel op de financierbaarheid van kwalitatief goede DAB+ voor streekomroepen.
Wat kunnen omroepen doen met de consultatie?
De voorliggende regeling is een concepttekst, een voorstel, waarop de markt mag reageren. De regeling kan dus nog gewijzigd worden, als er tenminste voldoende reactie uit de markt komt. Degenen die dus een behoorlijk zendbereik willen hebben of vlot aan de gang willen met DAB+, doen er dus goed aan om dat gemotiveerd te melden in de consultatieprocedure.
Onze Nederlandse collega’s van Radio.nl hebben Broadcast Partners gevraagd of het bereid is om lokale omroepen nader te informeren. Het is immers niet eenvoudig om een standpunt te bepalen en over het voetlicht te brengen. Het zenderbedrijf heeft toegezegd die informatie kosteloos te leveren, als omroepen daarom vragen. Dat kan via deze link gedaan worden.
