Lokale DAB+ in Wallonië: wat kan Vlaanderen leren? (deel 2)

Nu in Wallonië de langverwachte erkenningsronde voor de radiofrequenties – analoog én digitaal – officieel van start is gegaan, is het interessant om ook eens wat dieper in te gaan op de digitale radioplekjes die Wallonië tegelijk uitrolt voor de lokale radio’s. En vooral: wat kunnen we in Vlaanderen op dit vlak leren van Wallonië? Heel wat, zo blijkt. In een driedelig dossier probeert RadioVisie u wat meer inzicht te geven in deze materie.

Deel 2: Speuren naar restfrequenties

In het eerste deel van dit dossier kon u lezen hoe Wallonië de muxen 11B en 12B – die Wallonië internationaal zijn toegewezen – vooral strategisch inzet voor lokale DAB+ in de landsgrensgebieden. Maar met enkel de internationaal toegewezen frequenties in Band III (de DAB-band) komt Wallonië er niet en vanaf hier wordt het pas écht interessant om in Vlaanderen enkele lessen te leren.

In heel Europa gelden in de DAB-band (170-230 MHz) duidelijke frequentieafspraken tussen de landen en regio’s onderling, welke je o.m. kunt terugvinden op Wikipedia. We gaan daar in dit dossier niet dieper op in, maar belangrijk om weten in dit verband is dat Vlaanderen en Wallonië theoretisch slechts een beperkt aantal (deel)kanalen mogen gebruiken. Dat zijn de officieel toegewezen frequenties.

Maar internationaal is het ook zo geregeld dat de landen en de regio’s aanvullend beroep kunnen én mogen doen op niet-toegewezen DAB+ frequenties, op voorwaarde dat die signalen zeker geen storingen veroorzaken in de landen aan wie deze frequenties officieel toebehoren.

We illustreren met enkele voorbeelden. Zo heeft Groot-Brittannië de mux 11A toegewezen aan de commerciële speler Sound Digital (SDL). Volgens de internationale afspraken is 11A echter aan Vlaanderen en de Franse regio Normandië toegewezen. Bij ons is 11A in gebruik als de eerste commerciële mux van Norkring, in Normandië is die mux momenteel nog niet in gebruik. In principe, zo gelden de internationale afspraken, mag op 11A dus enkel Vlaanderen zijn (Belgische) landsgrenzen overschrijden. Zo kun je 11A in de auto gemakkelijk volgen tot Bergen-Op-Zoom.

Groot-Brittannië mag 11A ook gebruiken, maar het signaal mag nooit de grens overschrijden op een manier dat het de Vlaamse mux zou storen. De SDL-mux, die overigens nog niet volledig is uitgerold, kreeg dan ook heel strikte beperkingen opgelegd in het zuiden en het oosten van Engeland, waardoor deze mux in theorie maximaal ‘slechts’ 77 procent van de eigen Britse bevolking zal kunnen bereiken. Ook de VRT-mux 12A wordt in het Verenigd Koninkrijk trouwens ingezet, zij het slechts voor drie lokale muxen.

Een en ander verklaart dus ook waarom Wallonië zijn muxen 11B en 12B strategisch vooral langs de landsgrenzen oriënteerde. Volgens de internationale afspraken is het toegestaan dat die signalen over de landsgrenzen gaan. Met restfrequenties is dat zo goed als uitgesloten.

Tien extra muxen

Ook Wallonië zocht en vond een pak “restfrequenties”, om voor de lokale pakketten extra mogelijkheden en dekking te creëren. In totaal worden er op twaalf plaatsen tien van die restfrequenties ingezet. Twee “restmuxen”, 7B en 11C, worden elk twee keer ingezet.

Neem bijvoorbeeld de integrale kanalen 8 en 9. Die zijn vlak over de Franse grens internationaal toegewezen aan Frankrijk, plus is kanaal 9 ook toegewezen aan Duitsland, vlakbij de Nederlandse en Waalse grens. Toch kan en mag Wallonië deze frequenties ook inzetten voor haar lokale muxen: 8B in Geldenaken, 8C in Louvain-La-Neuve, 9C in Soignies en 9D in Tubize. Met de geplande dekking op deze vier plaatsen blijft Wallonië immers voldoende ver weg van de Franse en Duitse grens.

Ander voorbeeld: 11C. Dat is volgens de internationale verdeling het landelijke net van de Nederlandse commerciële omroepen en ook in het zuidwesten van Engeland (regio Kent) is die mux toegewezen. Die frequenties mogen dus ook de grens overschrijden, waardoor bv. Vlaanderen er vrijwel nooit gebruik van zal kunnen maken. Maar in Wallonië kan dat wel en dus wordt 11C er lokaal ingezet in Namen (binnen het ruimere lokale pakket Namen) én in Brugelette (in het pakket Henegouwen Noord).

Op dezelfde manier vond Wallonië ook bruikbare gaatjes in Éghezée (7A), Ligny en Lessen (allebei 7B), Eigenbrakel (7C), Chaumont-Gistoux (7D) en in Nijvel (12C). Allemaal perfect geschikt om in te zetten in het Waalse binnenland, zonder de internationale afspraken met de voeten te treden.

De mux Waals-Brabant Oost zal trouwens ook doordringen in het oosten van Vlaams-Brabant, net zoals de mux Henegouwen Noord eveneens uitstekend Geraardsbergen en omgeving zal dekken. Internationaal gezien blijft dat echter “binnenland” en dus vormt dat geen probleem.

Ja, Vlaanderen kan dat ook

Ook Vlaanderen kan dus probleemloos, op dezelfde manier als Wallonië en binnen de niet officieel toegewezen pakketten, bruikbare frequenties sprokkelen voor de samenstelling van lokale DAB+ pakketten.

In Vlaams-Brabant, Antwerpen en Limburg zijn er bijvoorbeeld mogelijkheden om het kanaal 8A minstens een keer of twee ergens in te zetten. In West- en Oost-Vlaanderen zijn er meerdere mogelijkheden in 7A en 7B. In Limburg en het oosten van Vlaams-Brabant is er ook ruimte binnen kanaal 9.

In de andere niet-toegewezen kanalen lijken de mogelijkheden beperkt. In het zuiden van West- en Oost-Vlaanderen, pakweg de as Ieper-Kortrijk-Vlaamse Ardennen is een lokale mux mogelijk op 5C en in Antwerpen is er ruimte op 12D. 

Morgen deel 3: Wat met kanaal 10?

Deze oefening in digitale restfrequenties is op zich echter onvoldoende om in Vlaanderen de lokale radio op een volwaardige manier ruimte te geven in het digitale spectrum. En dat brengt ons bijna naadloos bij hét grote “geheime” digitale (frequentie)probleem in Vlaanderen: het fameuze kanaal 10. Daarover hebben we het morgen uitgebreid in het derde en laatste deel van dit dossier.

Rudy De Saedeleir

---