Lokale DAB+ in Vlaanderen: 63 lokale radio’s stappen in 5 proefprojecten

In de lente van 2022 zullen – als alles naar wens verloopt – uiteindelijk 63 Vlaamse lokale radio’s te beluisteren zijn via een van de vijf eerder aangekondigde lokale proefprojecten voor DAB+. Opvallend is dat in elke provincie voor een verschillende technische aanpak wordt gekozen.

In oktober hadden 89 lokale stations (87 plus nog twee laatkomers) hun interesse laten blijken om deel te nemen aan een van de vijf lokale DAB+-proeven via het nog op te splitsen kanaal 10. De kandidaten kregen een zestal weken om per provincie onderling tot een overeenkomst te komen. We brachten eind november al het nieuws dat er een akkoord was in vier van de vijf provincies. Vlaams-Brabant was de laatste, maar intussen zijn alle technische dossiers al even ingediend bij de Vlaamse Regulator voor de Media (VRM).

De proefprojecten, deelnemers en zendlocaties

De vijf ingediende dossiers bevatten volgende stations en voorgenomen zendlocaties:

• Antwerpen (13): Radio FG Xtra, Radio Stad, Radio Park FM, Radio Expres, Radio Centraal, Radio Totaal, Radio Zuidrand, Reflex, Radio Opsinjoor, Radio Christina, Zoe FM, Radio Pallieter en RGR Classic Hits. Zendlocaties: Antwerpen, Boom en Heist-op-den-Berg.

• Limburg (11): 10 FM, BOO, FM Goud Plus, GRK, Hasselt 1, Lorali, LRL, Oldie Radio Tienen, Radio Maaskant, Trendy FM (pakket 27) en VRD. Zendlocaties: Pelt, Genk en Sint-Truiden.

• Oost-Vlaanderen (16): Radio Plus, TROS FM, Radio TRL, Radio Rivierenland, Radio Land van Waas, Radio Ninove, Goldies+, City Music, MooyZo, Radio Beverland, RBS Radio, Family Radio, Club FM, Classixx, Radio Omroep Aalst en Radio 77. Zendlocaties: Gent, Aalst en Sint-Niklaas.

• Vlaams-Brabant (8): Bruzz, Stadsradio Halle, Radio Victoria, Radio Rand, Radio Moetoen, Stadsradio Tienen, Radio Demerstad en Radio Scorpio. Zendlocaties: Brussel en Leuven om te beginnen, later eventueel uit te breiden met Scherpenheuvel.

• West-Vlaanderen (15): Radio Meteor, Gaver Omroep, FM Gold, WRadio, Radio Ommeland (Oostkamp), Kustradio, Musica FM, Jess FM, Star FM, Melinda FM, Radio Bingo, VBRO, VBRO2, X-Ray FM en I.R.O.. Zendlocaties: Brugge, Torhout en Roeselare.

Elke provincie haar eigen aanpak

Daarnaast is het nuttig om te kijken naar de operatoren met wie in zee wordt gegaan. Zo nemen de Oost-Vlaamse stations On Tower Netherlands (de operator-poot van Broadcast Partners) onder de arm in de vorm van een leasecontract. BP verzorgt, naast het gros van de Nederlandse muxen, in Vlaanderen al het DAB+-netwerk voor de VRT. Meer referenties kun je dus moeilijk wensen.

In Vlaams-Brabant mag TVV Sound Project zorgen voor de apparatuur en de uitrol, te beginnen met Brussel en Leuven. Hier wordt resoluut gekozen voor de aankoop van hoogwaardig, dus ook duurdere apparatuur, waardoor voorlopig met slechts twee locaties (de minimale verplichting voor het proefproject) wordt gestart. De mogelijkheid wordt open gelaten om later nog een derde zendlocatie (Scherpenheuvel) toe te voegen. Opmerkelijk: de financiering wordt verdeeld over slechts zeven van de acht deelnemers. Scorpio komt niet tussen met centen en mag van de andere stations gratis mee op de mux, omdat de Leuvense studentenradio niet als ‘concurrent’ wordt gezien. Toch wel een mooi gebaar van solidariteit met deze oer-vrije radio.

Limburg doet voor de apparatuur en de uitrol beroep op een lease-overeenkomst via Aircast en voor de drie zendlocaties op Broadcast Partners. In Antwerpen kiest men voor eigen zendmasten, maar viel de keuze voor de technische uitrol enigszins verrassend op Wireless België. Verrassend, omdat dit bedrijf in het radiowereldje wel gekend is voor haar wifi-netwerk, maar geen gekende ervaring heeft met DAB+. Bij de keuze van de zendlocaties werd geopteerd voor een maximale dekking op de E19, A12 en E313. De ambitie is dat je deze mux in de auto kunt ontvangen van tegen de Nederlandse grens tot vlak voor Brussel.

Een interessante casus wordt West-Vlaanderen. Geïnspireerd door de Waalse en Franse manier van werken vormden de deelnemende stations onderling samen een vzw, die zelf als operator zal optreden. Ook de uitvoering houden ze grotendeels in eigen handen. Er worden eigen masten ingezet, de zenders komen van een tweedehands partij, de mux is open source in eigen beheer. De antennes, coax en filters komen van Aircast. De opbouw zal gebeuren met een collectief van technici van de verschillende deelnemende stations. De hoogfrequent afregeling, zoals het juist instellen van de filters – extreem belangrijk bij DAB+ – gebeurt opnieuw door Aircast.

Beschouwing

Dat er bij de aanvankelijke 89 geïnteresseerden nog stations gingen afvallen was onvermijdelijk. Met maximaal drie zenders van elk maximaal één kilowatt ERP kun je nergens een provinciale dekking garanderen, hooguit een halve provincie, wat maakt dat er altijd geïnteresseerden uit de boot gingen vallen, in functie van de gekozen opstelpunten voor de zenders. Je leest aan de keuzes dat ze daar vooral in Antwerpen, West- en Oost-Vlaanderen mee geworsteld hebben.

Zo noteren we het gros van de afvallers aan de kust, in de Vlaamse Ardennen en in de Kempen, omdat de ingediende projecten gewoon geen dekking (kunnen) voorzien in die regio’s. Het blijft al bij al dus een jammerlijke ongelijke aanpak van dit proefdossier door de Vlaamse overheid, dat schreven we al eerder. Geoefende amateurs zullen er met goede buitenantennes op de juiste plaatsen ongetwijfeld in slagen om meerdere muxen te ontvangen, maar maak u niet te veel illusies: voor de doorsnee luisteraar zal er in bijna de helft van Vlaanderen geen enkele lokale radio te ‘proeven’ zijn op DAB+.

Voorts moesten enkele stations die op de provinciegrenzen opereren keuzes maken op welke trein ze gingen springen. Zo koos Meteor uiteindelijk voor West-Vlaanderen, Rivierenland en MooyZo doen mee met Oost-Vlaanderen, RGR opteerde voor Antwerpen en 10FM stak over naar Limburg. Vooral in Vlaams-Brabant zorgde dat dus voor een leegloop. Dat heeft te maken met de vorm van de provincie, plus het feit dat de aanwezigheid van Brussel de stations op de provincieranden eerder wegjoeg, “want Brussel, daar hebben wij niks aan”.

Samengevat

We onthouden vooral een heel verschillende technische aanpak in elk van de vijf provincies. Dat maakt het alvast boeiend om te zien hoe de VRM en misschien nog meer de Administratie Media – want die heeft bij de toegekende vermogens altijd het laatste woord – deze variatie aan dossiers zullen beoordelen.

Daarover zal normaal gezien al ergens in de loop van januari meer helderheid moeten komen. Theoretisch mogen de muxen pas ten vroegste op 1 februari 2022 starten, maar het is voorlopig koffiedikkijken wie tijdig klaar zal kunnen geraken. In elk geval kondigt zich op vlak van DAB+ in Vlaanderen alweer een boeiend jaar aan.

---