Volle pagina’s hebben de kranten de voorbije week besteed aan het feit dat de tv-kijkende medemens zijn en haar gewoontes de komende drie weken zal moeten opgeven. Met het WK-voetbal vol in beeld gaan immers alle reguliere programma’s op de schop. Zenuwinzinkingen, stress en zelfs burnouts loeren meer dan ooit om het hoekje van de flatscreen.
Mocht het je boeien – al kan ik me dat nauwelijks voorstellen – ik ben één van de gelukkigen die er aan ontsnap. Ik hoef helemaal geen tv-gewoontes aan te passen. Niet om het voetbal te volgen, noch om er aan te ontsnappen. Ik kijk nauwelijks tv en voetbal al helemaal niet meer. Mijn interesse in de populairste bijzaak ter wereld was de afgelopen jaren tegengesteld aan de toename van het grote geld in het spelletje. Van groot naar niks meer. En omgekeerd.
Het tv-kijken is stabiel gebleven. Weinig. Niet veel. Minimaal. Een oude (Britse) tv-reeks durf ik wel eens volgen. Maar ook weer niet als er commerciële blokken in ‘gekapt’ worden. Je begrijpt… Een tv-toestel is voor mij een ding zoals een ijskast, wasmachine of stofzuiger. Een handig en nuttig gebruiksvoorwerp, maar niks waar ik spontaan naar grijp en vrolijk van wordt.
Van radio word ik dat wel, maar daar kijk je waarschijnlijk niet echt van op. Al is het avontuur ook grotendeels verdwenen uit het medium. Ik betrap er me op dat ik steeds vaker luister naar oude opnames. Omdat de muziek van… vroeger te horen is en vooral omwille van de stijl. Met verstaanbare dj’s, korte commercials, geen side kicks, nauwelijks spelletjes… Volop plaatjes, presentatoren die zorgden voor sfeer, aangrijpende jingles. Zo kwam gisteren wijlen Gerard Smit nog eens langs, ooit bij Radio Noordzee Internationaal (RNI) in dienst.
Als je zeventien jaar werd in mijn generatie was je nog piepjong, je dweepte met voetballers, wielrenners, zangers, popgroepen. Van die laatste had ik ook de obligate posters (uit Humo, Jukebox en Muziek Express) hangen in mijn kamer… Naast die van de Mebo II, het zendschip van RNI. Alhoewel de zender in het zuiden van West-Vlaanderen nauwelijks te ontvangen was op 220 meter, dweepte ik er mee.
Het feit dat ik aangewezen was op hun kortegolfzenders (31- en 49-meter band) om te luisteren, maakte het extra spannend. Soms was de ontvangst uitstekend, dan weer een pak minder. Af en toe was er helemaal niks, want de zenders werden niet altijd ingeschakeld. Het droeg allemaal bij aan het avontuur. Als de trein altijd een beetje reizen is, dan was radio luisteren altijd… een ontdekking.
Ik was RNI beginnen volgen vanaf het prille begin in 1969. Tenminste, in dat jaar doken in de kranten de eerste berichten op over de komst van een nieuwe zeezender. Ik bleef vanaf dat moment nauw hun belevenissen volgen. En daar was zeker geen gebrek aan. De uitzendingen werden gestoord door de Britse overheid, de naam werd even gewijzigd in Radio Caroline, er was een poging om het zendschip te kapen door een ontevreden ‘directeur’ en als (bijna letterlijk) klapstuk volgde met de vermeende bomaanslag van concurrent Radio Veronica op de Mebo II.
Ik had ook al snel contact gezocht en gekregen met het RNI-hoofdkwartier in Zürich en bouwde een leuke correspondentie uit met Eva Phister, de secretaresse van Mebo Ltd, de organisatie achter Radio Nordsee International. Zo luidde de naam van het oorspronkelijke project. Zo Duits als wat, want de eerste opzet was om overdag Duitstalige programma’s uit te zenden, ’s nacht zou dat Engels worden. Ik was meteen totaal verkocht en verknocht.
Maar bovenal bracht RNI een nieuw, fris geluid. ‘The sound of a young Europe’. Jonger, frivoler, gedurfder dan andere radiostations. En de keuze was immers beperkt begin jaren 70. Naast Radio Veronica, Lucky 208, Hilversum 3 en BBC Radio 1, gaapte het grote niets voor mijn generatie. Mijn absolute lievelingsprogramma’s van RNI waren ‘Driemaster’, ‘Buitengaats’ en ‘Doorsnee Noordzee’, allemaal live vanaf het zendschip.
Ik luisterde ademloos naar de avonturen van Leo van der Goot, Hans ten Hooge, Mark van Amstel, Ted Bouwens, Dick de Graaf en Gerard Smit. Het hoeft dan ook geen betoog dat ik vele jaren later apetrots was dat ik wijlen Dick de Graaf, in 2014, kon overtuigen om ‘Driemaster’ nieuw leven in te blazen bij Radio 19, waarvan ik toen projectcoördinator was. Vijf jaar later werd ikzelf geïnterviewd door Marc van Amstel tijdens Mi Amigo 45.
Na de close down van RNI op 31 augustus 1974 ben ik verwoed opnames van het station gaan verzamelen. Wat ik eerder had gemist aan live uitzendingen, kon ik alsnog beluisteren. Vaak kreeg ik programma’s te pakken die via de FM-band in de regio Scheveningen waren opgenomen. Nooit eerder had ik het station in die bijzondere kwaliteit gehoord. Ik heb ze nog allemaal, tegenwoordig gedigitaliseerd en wel. En ik luister er nog vaak naar.
Eerder deze week hoorde ik ook nog Marc van Amstel aan het werk. Ik ga straks nog eens enkele opnames van Tony Berk, Peter Holland en Ferry Maat op een rijtje zetten om van te genieten tijdens het schrijven. Dat soort eerbetoon is het minste wat ik kan doen.
Er is geen bomaanslag geweest. Er was geen bom. Er is brand gesticht. Dat is wat anders.
Jij kent duidelijk je geschiedenis niet man, de brand die ontstond kwam er wel degelijk door toedoen van een ….brandbom !
Raar…. RNI was zelfs eer goed te ontvangen in Midden-Vlaanderen.
Voor de oude opnames van Mi Amigo stem ik af op mi amigo radio.be
Ik woonde toen op minder dan vijftien kilometer van de zender van France Inter die op 219,7 meter uitzond. RNI zat op 220. Een heel klein gebied in het zuiden van West-Vlaanderen kon bijgevolg niet luisteren naar de programma’s van RNI op de AM. Laat ik nu toch wel net naar wonen…
Ook in de omgeving van Brussel, met name Ternat, was in die tijd RNI degelijk te ontvangen op AM !
Altijd blij wanneer een artikel verschijnt van Jean-Luc, boeiend en het brengt ons terug naar de tijd van de wonderlijke wereld van de radio.
Dit hoort zeker thuis in Radiovisie!
Volledig met hem eens,