RadioVisie bijna in beslag genomen
De gedrukte RadioVisie, ik blader er nog af en toe eens door. Met heel veel nostalgie, een brok heimwee en een flinke portie trots kijk ik terug op ‘onze’ tijdschriftjes. Niet in het minst omdat we toen met heel weinig middelen, zowel op technisch als op financieel vlak, bergen creativiteit moesten ten toon spreiden om het blad aanvaardbaar te maken en het tot bij de lezer te krijgen. Zelfs na al die tijd kan ik me alle nummers nog zonder meer herinneren.
Eén editie blijft me bovendien als geen ander bij. RadioVisie 10 (31/07/1978) werd immers, ei zo na, in beslag genomen. Niet door het gerecht, noch door de Bijzondere Opsporingsbrigade (de beruchte BOB), maar door… de douane. Dat het toch niet gebeurde is puur toeval. Af en toe moet het ook eens meezitten. Nu ik erover nadenk, in de hele geschiedenis van de Vereniging voor Vrije Radio én Baffle, reisde de juiste engelbewaarder altijd met ons mee. Mijn grootmoeder Rebecca zou het als volgt uitgelegd hebben: ‘Je moet niet knap zijn om geluk te hebben’’. Al was zij wél knap!
Een goed doorspekte kas hebben we nooit gehad. Dus moesten Frans Schuurbiers (rechts op de foto in Playa de Aro), mijn Nederlandse evenknie, en ikzelf (links dus) vooral heel erg handig zijn. Zowel Baffle (het blad van de Vereniging voor Vrije Radio), als de opvolger RadioVisie, waren grensoverschrijdend. We schreven voor één taalgemeenschap omdat de grote radiostations toen ook grensoverschrijdend beluisterd werden. En al helemaal omdat de Nederlandse zenders ook in Vlaanderen populair waren. Om een juridische paraplu boven ons hoofd te hebben werd RadioVisie in 1977 een Nederlandse stichting. Frans, Alfons Jagtman, Tom de Graaf en ikzelf vormden het bestuur.
Stichtingen hebben een aantal financiële voordelen. Zo kon er tegen verminderd BTW-tarief een blad worden gedrukt in Breda. Terwijl je in België in een veel hogere schaal terechtkwam, kon dat in Nederland voor slechts zes procent. Het hoeft geen verder uitleg wààr we ons blad lieten drukken. RadioVisie kon je enkel mits een postabonnement krijgen. Maar hier dook dan weer… een financieel Nederlands probleem op. Tenminste de Nederlandse post was abominabel duur voor het verzenden van ‘drukwerk’. Onze tijdschriftjes zaten in gepersonaliseerde enveloppes, A5 formaat en waren dik en zwaar…
Via de Nederlandse post versturen kostte één gulden per exemplaar. Ooit waren er vierduizend abonnees. Je begrijpt dat dit onbetaalbaar was voor een organisatie die 300 BEF of 15,00 gulden vroeg voor een jaarabonnement. Gelukkig was daar de… Belgische post. Die hanteerde een speciaal tijdschriftentarief. De inhoud van de publicatie moest aan een aantal voorwaarden voldoen, maar één keer je de procedure had doorlopen, mocht men via steeds hetzelfde verzendkantoor, de boekjes versturen aan het waanzinnig lage tarief van 80 cent in Belgische franken.
Douane. Hoe douane? Wààr douane?
Het hoeft alweer geen bijkomende uitleg dat we voor het versturen beroep deden op de diensten van de Belgische PTT. Al lijkt eenvoudiger dan het was. Want in de jaren 70 spraken de dieren nog, hadden we het over de E3 (nu E17) en waren er grenzen. Met tolhuisjes en douane. Al kon je meestal zonder gecontroleerd te worden van België naar Nederland rijden en vice versa. Dit kaderde dan weer in een Benelux-unie. Tientallen edities van Baffle/RadioVisie werden dan ook tussen de buurlanden gesmokkeld. Invoerrechten betalen? Ben je gek!
Van de drukker in Breda werden de magazines naar Geluwe gebracht waar ze in enveloppes werden gestopt. Adres en postzegel erop, goed voor verzending vanuit het postkantoor van Menen. Omdat ik er toen zelf werkte, hadden mij collega’s er geen omkijken naar. Ik bracht postzakken en de noodzakelijke labels mee naar huis en stopte alles in de juiste zakken. Vaak ging het om tientallen exemplaren. Ze werden in de koffer van mijn auto geladen en ’s anderendaags begon ik een half uurtje vroeger te werken op kantoor.
Maar die ene julimaand van 1978 liep het fout. Bijna toch. Het was mijn beurt om de meest recente editie van RadioVisie in Breda op te halen en naar Geluwe te brengen. Het was een flink stuk in de zaterdagnacht toen ik de grenspost van Meer naderde. De schrik sloeg me om het hart, er was douanecontrole. Mijn kleine VW-Scirocco was afgeladen met RadioVisies. Enkele duizenden exemplaren, verdeeld over tientallen dozen. De bodemplaat van de auto sleepte net niet over de grond!
“Douanecontrole meneer! Hebt u iets aan te geven?” Ik antwoordde dat ik ervan uitging dat dit niet het geval was. De man monsterde de achterbank, zag dat er dozen tot aan het dak stonden en monsterde mij om naar de parking te rijden om de kofferbak open te maken. Vluchten kon niet meer, ik volgde gedwee de bevelen, stapte uit, deed de achterklep omhoog, waarna de douanier een doos openmaakte en tegen honderden RadioVisies aankeek.
Op de cover van nummer 10 stond een peuter die een taart uitblies. Het was immers een feestnummer. Onze eerste verjaardag als RadioVisie. Porno was het alvast niet. Blijkbaar werd ook dat gesmokkeld tussen ‘Holland’ en België. De man bladerde in het tijdschrift, woelde in de doos, haalde er een ander exemplaar uit en zag dat het allemaal dezelfde boekjes waren. “Hebt u daar een uitleg voor?”. Het bleek een retorische vraag te zijn. De douanier begon eerst te glimlachen, daarna echt te lachen. “Je hoeft me geen details te geven hoor. Maar wel nog eens jouw autopapieren.”
Hij zag mijn naam en begon alweer te lachen. “Jij kent mij niet, ik jou eigenlijk wel. Ik ben een fan van Radio Mi Amigo. Eigenlijk nog meer van Radio Caroline. Mijn broer heeft nog in het Caroline-huis in Amsterdam gewerkt. Ik ben al héél lang geabonneerd op jullie blad. Fantastisch wat jullie doen. Als ik nu mijn exemplaar krijg, dan ben ik alvast de eerste die de nieuwe uitgave zal lezen.” Hij knipoogde. Ik graaide drie exemplaren uit de bovenste doos, bedankte hem, deed de achterklep weer naar beneden en maakte dat ik wegkwam.
Ach, zijn reguliere exemplaar hebben we alsnog via de post verstuurd. Hoe zou je zelf zijn? Die ene 80 cent maakte nu toch ook niet het verschil? Hoe deze douane-abonnee heette, ben ik nooit te weten gekomen. Voor de nummer 11 van RadioVisie (04/09/1978) , heb ik Joey gevraagd een karikatuur te tekenen van de man. Hij sierde dan ook de cover van het bewuste nummer. Weken later kregen we op ons Geluwe adres een prentbriefkaart van het douanekantoor in Meer. Op de achterkant stond… ‘Vele groeten. Dank voor het langskomen en de tekening. Tot nog eens? “
De maanden nadien ben ik nooit nog de grens gepasseerd in Meer. Tenminste toch niet met een nieuwe lading tijdschriftjes. Vanaf dan heb ik iedere sluipweg goed leren kennen.
