Woensdag raakte bekend dat de Raad van State de erkenning van Radio Minerva heeft vernietigd. Het probleem dat in deze aanslepende procedure nooit écht werd benoemd – en dat we hier toch eens willen aanstippen – is dat de ganse erkenningsprocedure (uit 2017) op technisch, vormelijk en inhoudelijk vlak weinig of geen rekening hield met de aloude Vlaamse lokale radio’s die steeds vanuit de (volkse) onderbuik hebben gewerkt. Een analyse.
Radio Minerva heeft de Vlaamse overheid intussen al veel geld gekost aan juridische bijstand. Die Vlaamse overheid wringt zich al vier jaar in allerlei bochten om de erkenning van dit Antwerpse radiomonument te redden. Waarbij die Vlaamse overheid heus wel beseft dat het administratief allemaal grotendeels haar eigen stomme schuld is, al zal ze dat uiteraard nooit toegeven. Juridisch is Minerva in deze enkel de tussenkomende/betrokken partij. Het slachtoffer en de speelbal.
De strijd om pakket 11
Het is interessant om eerst eens terug te grijpen naar het originele dossier voor frequentiepakket 11, met als enige – maar wel sterke – frequentie de 98,0 mHz. Dat maakte het pakket met voorsprong het meest interessante van alle lokale pakketten voor ‘t Stad. Oorspronkelijk waagden vier kandidaten hun kans voor dit pakket. Naast Minerva dienden ook BG Consulting (Stadsradio Antigoon), Radioworks (Radio FG Antwerpen) en Radio Centraal, dat andere aloude radiomonument van Antwerpen, een dossier in.
BG Consulting werd bij de evaluatie uitgesloten, omdat deze enkele maanden eerder al de netwerkradio Stadsradio Vlaanderen had ‘gewonnen’ en hierdoor automatisch werd uitgesloten voor lokale pakketten. Minerva haalde een score van 86,76 procent, gevolgd door 86,37 procent voor FG en 75,27 voor Centraal.
Radio Centraal had ook nog voor twee andere pakketten (13 en 16) een dossier ingediend en moest het uiteindelijk stellen met de 106.7 mHz (pakket 13) als troostprijs. Overigens won Centraal dat pakket ook slechts nipt, met 0,6 procent meer punten dan de vzw Stadsradio Antigoon. Inhoudelijk had Centraal wel een sterk dossier, het station kreeg op dit onderdeel meer punten dan Minerva, maar het financieel plan voldeed blijkbaar niet aan de vormvereisten. Gelukkig voor Centraal liet ook de vzw Stadsradio Vlaanderen op dat vlak steken vallen.
De Antwerpse demarche
De strijd om pakket 11 werd er dus in hoofdzaak een tussen Radio Minerva en Radio FG. Een eerste belangrijk weetje is dat, achter de schermen, de evaluatie van dit dossier altijd in een waas van verdachtmakingen is blijven steken. Het verhaal is dat Antwerps burgemeester Bart De Wever in alle staten was toen hij vernam dat Minerva van de administratie Media minder punten had gekregen dan FG, waarna daar op het kabinet Gatz naar verluidt een mouw werd aangepast.
We hebben als RadioVisie aan dat verhaal toen bewust geen ruchtbaarheid willen geven, om Minerva niet in verlegenheid te brengen, maar het kwam heus wel uit ‘zeer welingelichte bronnen’. Overigens bereikte die Antwerpse demarche ons destijds al ruimschoots in de weken voor op 1 december 2017 de definitieve punten en de erkenningsbesluiten voor de lokale radio’s algemeen openbaar werden gemaakt.
In de definitieve eindbeoordeling haalde Minerva amper 0,39 procent meer punten dan Radio FG. Het verklaart wellicht mede de verbetenheid waarmee Radio FG het jarenlange proceduregevecht aanging.
De kaalslag van de authenticiteit
Het belangrijkste probleem is echter structureel van aard: voor radiostations als Minerva is de erkenningsprocedure gewoon te complex en onaangepast. Bij aloude volkse lokale radio’s is er te weinig knowhow aanwezig om een degelijk dossier op te stellen. Dat weet iedereen met wat terreinkennis. Hierdoor zijn deze stations al bij voorbaat een vogel voor kat. Het gros van de lokale radio’s wordt immers gerund als ‘bedrijfjes’ en die verstaan veel beter wat nodig is om een winnend dossier op te stellen – of te laten opstellen.
De erkenningsronde van 2017 heeft dat ruimschoots aangetoond. Heel wat stations waar radio nog grotendeels vanuit de onderbuik werd gemaakt, met weinig of geen ‘kwaliteitsdrempels’, werden in deze procedure genadeloos geslachtofferd. Schieten ons hierbij onmiddellijk te binnen: Radio PROS, Radio Beiaard, Radio Tamara, Radio Lichtaart, Radio Apollo en Radio Bingo (die laatste keerde via een latere erkenningsronde alsnog terug). Ze waren stuk voor stuk niet opgewassen tegen meer ‘bedrijfsgerichte’ lokale radio’s met sterkere (papieren) dossiers. Radio Brouwer en Radio ’t Vissertje deden zelfs geen poging meer om een dossier in de dienen.
De kaalslag bij dit soort ‘authentieke’ stations, met een hoge graad van amateurisme en een lager sociaal profiel, is in de politieke evaluatie achteraf altijd zwaar onderbelicht gebleven. Er verschenen hooguit hier en daar wat lokale artikels in kranten, al dan niet met een meewarige ondertoon. Sommigen maakten een doorstart als webradio, waar ze meestal net niet wegkwijnen.
De Vlaamse decreetgever heeft nooit ingezien dat er in het landschap van de Vlaamse lokale radio’s een grote diversiteit was en dat ook die ‘sociale gradatie’ bescherming verdiende. Hij koos echter voor grotere frequentiepakketten, waardoor de stations met een meer bedrijfsmatige aanpak, strakkere profielen en meer administratieve competenties automatisch in het voordeel waren. Vier jaar later is de verschraling en vervlakking in het lokale radiolandschap heel erg zichtbaar en hoorbaar.
Minerva beseft het (nog steeds) niet
Radio Minerva is in 2017 weliswaar nipt ontsnapt aan deze sociale kaalslag, maar enkel omdat de zender ‘van Antwerpen’ is. Laat daar vooral geen twijfel over zijn. Het drama is immers dat ze bij Minerva zelf nauwelijks beseffen hoe sociaal waardevol ze echt zijn. Moesten ze dat wel beseffen, dan hadden ze in 2017 een dossier ingediend dat – met de vingers in de neus – 99 procent van de punten kreeg, zelfs zonder daarin ‘wind te verkopen’. Elke ervaren schrijver van dit soort radiodossiers zal u dit bevestigen.
Bij Radio FG beseften ze dat maar al te goed, reden waarom ze dat Zwaard van Damocles boven Minerva zijn blijven houden. Wie zich in een open zee gedraagt als een gewillige prooi moet niet verbaasd zijn als er haaien opduiken. Frequenties als die van Minerva zijn immers een zeer schaars goed.
Dat ze het bij Minerva nog steeds niet beseffen blijkt ook uit de VRT-reportage gisteravond in Laat, waar Frank Boekhoff zijn kansen bij een nieuwe erkenningsronde erg laag inschat. Los van het feit dat de VRT er weer niet slaagde om enige meewarigheid te verbergen, zegt deze reportage alles over het eeuwige minderwaardigheidscomplex waaronder dit soort zenders gebukt gaat.
Het echte drama is dat Frank heus wel weet hoe hij Radio Minerva wil laten klinken en daar ook uitstekend in slaagt, maar dat zijn station onvoldoende (administratief) kwalitatieve omkadering heeft om een nieuwe ‘beauty contest’, die ongetwijfeld weer op het scherp van de snee zal worden uitgevochten, te winnen. Hopelijk lukt het iemand om er dat bij Frank eens ingepeperd te krijgen. Want aan de procedure zelf ga je vandaag wellicht nog bitter weinig kunnen wijzigen. (RDS)
iez – Radio Centraal
“Radio Centraal had ook nog voor twee andere pakketten (13 en 16) een dossier ingediend en moest het uiteindelijk stellen met de 106.7 mHz (pakket 13) als troostprijs.”
Troostprijs? Dat was onze eerste keuze, de oude frequentie die we wilden houden, en dat is ook gelukt.
“… maar het financieel plan voldeed blijkbaar niet aan de vormvereisten.”
Die opmerking krijgen we bij iedere erkenningsronde. We bestaan intussen wel al meer dan 41 jaar zonder subsidies en zonder reclame-inkomsten. Radio’s met een sterker financieel luik in hun dossier zijn intussen al lang verdwenen.
Knappe analyse. Maar we weten langer dat ‘het goed kunnen uitleggen’ werkt. Dat is niet alleen in de radiowereld zo..
In de analyse wordt nog het drama van Gaveromroep uit Deerlijk vergeten. Gelukkig stonden de twee radio-vzw’s voor het pakket Deerlijk/Waregem niet met messen getrokken. De vzw Antares (radio Media) heeft ook tegenslagen gekend en kent het klappen van de zweep. Uiteindelijk verloor Gaveromroep haar frequentie, maar via een tweede ronde kon ze de oude – nog open gebleven-frequentie van … Media gebruiken. Ietwat ander zendgebied maar toch een troostprijs. En pas met het verdwijnen van Gemini (2.0) kon Gaveromroep terugkomen naar haar oorspronkelijke uitzendregio. Maar hoelang heeft dat niet geduurd? Die mensen maken echte radio, eerlijke radio voor de streek. Gelukkig doen media, Waregem 1 dat ook heel erg en brengen finaal de twee producten mooie aanvullende radio. Twee radio’s met een hart voor de streek en met eigen programma’s.
Maar de situatie in Antwerpen: de meest lege doos van nonstop waar niemand zit op te wachten die een monument als Minerva doet wankelen. Grof.
Heel interessante, scherpe en duidelijke analyse. Vrolijk wordt een mens er bepaald niet van.
Maar als we dan toch even naíef mogen dromen: als je hoort wat er in Nederland zoal op de middengolf wordt uitgezonden en hoe vlot licenties daar blijkbaar worden uitgereikt, is Vlaanderen misschien echt wel dringend toe aan LPAM. Het mag als een ‘verbanning naar het AM-hoekje’ voelen, maar als er 1 zender is die daar dan wel het beste kan van maken, zal het Minerva wel zijn.
Ik denk al een tijdje hetzelfde: in NL wordt er voldoende aangetoond dat “volkse” radio’s zich op de AM wel thuisvoelen en daar niet weggedrukt worden door de commercie.
Jammer dat men dat in Vlaanderen weigert in te zien.
Ik zit niet in de doelgroep van Minerva maar ik zou het spijtig vinden dat zoiets moet verdwijnen voor de computer van FG. Misschien zorgt de 100.2 van Netwerk 2 hier voor een uitweg al zal men die waarschijnlijk liever aan een netwerk geven. Nochtans kunnen frequenties als Aalst 90.0 en Mechelen 99.0 met een optimale afstelling ook al een behoorlijke ontvangst geven in de richting van Antwerpen.
Lees het antwoord van de minister over netwerk 2. Er wordt dus weldegelijk in die richting gedacht binnen het kabinet!
Mijn gok: alle netwerken krijgen enkele frequenties extra, de rest zal samen met de momenteel onbenutte lokale pakketten aangeboden worden in een nieuwe erkenningsronde voor lokale radio. Het probleem van deze piste is eerder van juridische aard. Er zal een aanpassing van het decreet moeten komen maar ze hebben nog 7 maanden tijd 😉
Ze hadden ook van bij de start efficiënter kunnen werken, dat ze dan toch van plan waren om stadsnetwerken te voorzien had men evengoed frequenties kunnen nemen die vandaag elkaar storen om daar dan hetzelfde signaal op te zetten. Denk ik even aan Aalst en Antwerpen 107.8 of aan een Mechelen en Sint-Niklaas 105.5.
Rudy, de nagel op de kop !!!