De invasie van de videoclip
Als het weekend er aankomt, de stress van de werkweek verdwijnt, dan is het tijd om terug in de bruine kast op zolder te gaan rommelen én… om een Glenfiddich in te schenken. Dat smaakt. Net zoals in het tweede leven van ‘Groen Licht’ bij RadioVisie, overvalt er me steeds een soort zielsrust als ik letterlijk in het verleden duik.
De boekjes, stickers, nota’s, foto’s, gadgets uit de vervlogen jaren 70 en 80, vooral dit laatste decennium, heb ik massaal bijgehouden in de bewuste kast. Mijn jaren 80 hebben vooral te maken met Radio Gemini in Kortrijk. Ik spendeerde er tien jaar van mijn leven. Het was een ongemeen boeiend periode. Niet enkel omdat ik er radio maakte, maar zeker omwille van de stromingen in de ‘muziek’.
Het kwam weer allemaal heel snel naar boven toen ik een naslagwerk van de Universiteit van Leuven uit 1986 over ‘muziek mét beeld’ terugvond. De opkomst van de videoclip, goed voor een serieuze mediastorm en de manier waarop muziek werd beleefd. Zou men voortaan alleen nog naar clips kijken en de radio vergeten? Hoe ridicuul het nu ook lijkt, de vraag werd toen wel degelijk gesteld.
Maar net zoals met de komst van de radio de krant niet verdween, net zo goed als met de doorbraak van de televisie, de radio bleef bestaan, overleefde deze laatste ook de video-clipstorm. Maar hoe zat het nu ook alweer? Wie bedacht de muziektelevisie, hoe brak het fenomeen wereldwijd door en wat is er van geworden? Het leken mij vragen die in een column zouden kunnen worden beantwoord.
Maar algauw bleek het ‘Leuvense boekje’ gedateerd. In drie decennia is er inderdaad aardig wat veranderd in onze maatschappij. Ook wat muziektelevisie betreft. Gelukkig zijn er tegenwoordig Bing, Yahoo en andere Googles. Oeps, trop is meestal ook teveel. Zoek eens op de term ‘videoclipzender’. Net geen 200.000 mogelijkheden. Of probeer ‘videoclip tv-station’ eens. Net geen twee miljoen zoekresultaten…
Belangrijk lijkt mij de komst van de film omstreeks 1900 toen het ‘live’-gebeuren verschoof naar opgenomen materiaal. De musicals, uit de jaren 30 en 40, draaiden rond figuren als Gene Kelly, Fred Astaire en Ginger Rogers. Hun verhalen putten ze uit de Weense operettes, het medium was een regelrechte voorloper van ‘de videoclip’.
Vanaf halverwege jaren 60 verschenen wekelijks op het televisietoestel programma’s als ‘Top of the pops’(BBC) en ‘Toppop’(NL). De hitparades van de radio waren nu ook op de televisie te volgen. Aangezien popsterren niet in alle landen tegelijk konden zijn, kwam snel het idee om in de studio een opname te maken. Iets later rijpte het idee om zelf ‘clips’ op te nemen en een copie daarvan naar de diverse televisieomroepen te sturen.
‘Bohemian Rapsody’ van Queen uit 1975 zou wel eens de eerste échte clip kunnen zijn. Brian May van Queen zegde daar ooit het volgende over: “Ik weet dat onze Bohemian de eerste clip ooit wordt genoemd maar het is moeilijk om dit te definiëren. The Beatles maakten reeds 35mm-films van hun nummers maar die van ons waren meer een ‘mini film”.
‘Strawberry Fields Forever’ van John, Paul, George en Ringo geldt bijgevolg als een eerste resultaat in de richting van een clip. Zij, maar ook de Nederlandse band The Golden Earring(s) waren zonder twijfel de eersten die clips opnamen met ‘eigen verhalen’.
Maar omdat ik ook geen compleet naslagwerk wilde schrijven, maar vooral informatie zocht om mijn eigen nieuwsgierigheid wat bevredigen, gooide ik het uiteindelijk over een andere boeg. Maar daarover meer in een volgende aflevering.
Tot Groen Licht!
° Foto credits: Photo: Library of Congress
