Is de creativiteit echt op?
In de vorige ‘Groen Licht’ had ik het over ‘De Katerplaat’, destijds te beleven op de vrije radio Gemini. Iemand mailde me daarop: Dat was nog eens een leuke column en eigenlijk mogen we Raymond van het Groenewoud als de nummer 1 van de katerartiesten beschouwen. Hij had het vaak over katers zoals in ‘Brussels by night’. Radio draait uiteraard niet om katers maar om informatie, muziek, entertainment en een ‘onzichtbare persoon’.
Radio was mijn eerste liefde omdat ik er nieuwe en oude muziek leerde kennen. De laatste jaren lijkt er een trend om meer het accent op de informatie te leggen. Ook de zogenaamde ontspanningsradio’s brengen meer en meer nieuws.
Overdag wordt de titel van een liedje nauwelijks nog medegedeeld, laat staan dat er extra uitleg volgt. Ze zijn voortdurend bezig met hun redactie, springen van item naar item, van het weer naar het verkeer, van nationaal nieuws naar regionale informatie, babbels, interviews. De luisteraar krijgt een ‘info-gestie’.
Overal is er nieuws. Kranten sturen nieuwsbrieven, van ‘ochtend’ tot ‘lunch’ tot ‘snackmoment’. Je ‘snackt’ de ganse dag. Soms naar adem. Op vakantie luister ik niet naar het nieuws, bewust. En ik lees ook geen kranten. Prima voor mijn mentale rust. Terug in Vlaanderen heb ik het gevoel niks gemist te hebben. Iedereen is nog steeds even gestresst en het mopperen over werk, weer, politiek, de wirwar aan Vlaamse regels, de kwalen… gaat gewoon door.
Ik zet meestal een muziekzender op. Geen nieuws, weinig reclame… enkel het tijdsein, maar liefst wel met extra informatie over de gespeelde liedjes en hun vertolkers. Maar dit soort stations is zeldzaam geworden. Er zijn webradio’s, maar om één of andere reden zijn die niet… helemaal echt. Toch niet als er geen levend wezen achter de microfoon zit. Streamende jukeboxen.
Ik bladerde onlangs door een paar ouwe nummers van Muziek Express. Nostalgie alom! Ik haalde er voorzichtigjes de posters uit van Mud, Slade en The Sweet, om op te hangen in mijn kamer. Suzi Quatro in lederen pak, mocht ook niet ontbreken. Zappend kom ik hen nog wel eens tegen op de radio, het sein om te blijven hangen. Liefst programma’s of stations met muziek uit de meest ‘creatieve decennia’; de jaren 60, 70 en 80.
De ‘golden sixties’ op gang getrokken door The Beatles, The Rolling Stones en de honderden popgroepjes in en naast hun kielzog. De geboorte van de popmuziek. De poprock en hardrock braken door en er was Woodstock. Uiteraard heeft popmuziek z’n wortels in de blues, jazz en Broadway! En dat was al lang voor de sixties. Maar dat was ook voor ‘mijn’ tijd…
In de ‘swinging seventies’ veranderden we het geweer van schouder naar disco en punk, maar er was ook de ‘kleinkunst’ met z’n wortels, eveneens in de jaren 60 met… variété, cabaret en protestliedjes. Vooral de tekst was daarbij belangrijk. Kleinkunstenaars zijn troubadours, vooral vertellers. Vaak bedreven in het tekenen en schilderen. Walter De Buck zaliger bedacht zelfs de Gentse Feesten. In den beginne met honderden artiesten met baarden en gitaren.
Collega Willem Vermandere kwam uit de Westhoek gereden, samen met ‘Blanche en zin peird’. Hij profileerde zich ook als beeldhouwer en later als levensfilosoof. Die hebben geen diploma. Hij werd er een door alles te bekijken, te beleven en er het zijne van te denken. Onlangs werd de man 80 en hij vierde dit met een nieuw album. Hij is niet langer de volkszanger van toen, maar een brede multiculturele artiest. Ik mocht met hem op de prent in mei 2013.
De jaren 80 brachten de ‘afgeborstelde’ syntheziserpop en new wave. Daarna viel het doek. De creativiteit was op. Overdrijf ik? Ik zoek bewijzen. Zoals dit: Jonge popartiesten verwerken elementen van weleer in hun muziek. Of wat het blad ‘Muziek Express’ overkam. In 1956 hoog conjunctuur dankzij ‘Elvis Presley’, die bijna in elk nummer verscheen. Dankzij The Beatles en The Rolling Stones verhoogde de oplage nog spectaculairder. Het laatste nummer verscheen in 1989, samen met einde van de ‘glorietijd’ van de popmuziek.
Als je andere ‘bewijzen’ hebt, weet je te vinden. Tot Groen Licht!
Er wordt nog veel goeie en creatieve muziek gemaakt. Alleen is er meer ruis op de lijn.
Vroeger werd er zeer kritisch geselecteerd want platen maken kostte geld.
Er waren wel veel waaghalzen en would-be’s die er best veel geld tegen smeten om ook wat vinyl te kunnen laten persen, maar toch…
Vandaag de dag heb je genoeg aan een Apple laptop om ook wat te maken, en dan komen de creatieve dingen niet zo makkelijk aan het oppervlak, zeker niet omdat veel radiostations geplaagd door keuze-angst de concurrentie volgen in de adoratie van autotuned rommel en vedettenplaatjes.
Maar wanneer je goed in het slijk grabbelt kan je er nog prachtige parels uit vissen.
Rudy Van Calster
AQLN muziekcoördinator