Met amper twee lijntjes in Le Journal Officiel, de Franse versie van ons Staatsblad, werd eind vorige week de radiostandaard DMB-R ten grave gedragen. Deze codec voor digitale radio werd wettelijk officieel geschrapt, waardoor nu ook in de Franse band III enkel nog in DAB+ mag worden uitgezonden. DMB-R was de variant op DAB en DAB+ waarvan alleen Frankrijk in 2007 rotsvast overtuigd was dat die dé toekomst in zich droeg. Het bleek een pijnlijke en historische (politieke) vergissing.
DMB-R (de R staat voor radio), ook bekend als DMB-A (audio), was in feite een niet-gestandaardiseerde afgeleide van DMB (digital multimedia broadcasting), een technologie die in 2005 in Zuid-Korea werd gelanceerd om video en audio uit te zenden naar mobiele ontvangers. DMB (of T-DMB, waarbij de T staat voor terrestrial) leek in die jaren heel even de wind mee te krijgen, maar de consumenten noch de markt van de geschikte ontvangers volgden. Uiteindelijk zou het supersnelle wereldwijde succes van de smartphones, vanaf pakweg 2009, het definitieve doodvonnis tekenen van DMB.
Frankrijk besliste in 2007 officieel om DMB-R als standaard te gebruiken voor digitale radio via de ether in band III, naast DRM voor de FM-band. Frankrijk week daarmee helemaal af van de Europese trend die richting de pas ontwikkelde DAB+ ging, de nieuwe Europese standaard als opvolger van de verouderde DAB. Uiteraard stond in 2007 nog lang niet vast dat DAB+ een succes zou worden. Heel wat landen waren toen al tien jaar bezig met de oude DAB, maar op het Verenigd Koninkrijk na was dat nergens een succes.
Technologisch was DAB+ nochtans superieur aan DMB-R, dat in feite een omgebouwde video-codec was. Nadeel was ook dat je met DMB-R maximaal negen stations in een multiplex kreeg, amper één station meer dan in DAB in dezelfde kwaliteit, dus ook beduidend minder dan de 13 tot 18 of zelfs meer stations die bij DAB+ in een mux passen.
Parijs en Lyon
In Parijs startte de operator VDL al met testen van een eerste DMB-R-ensemble in oktober 2005. Officieel ging de mux van start in juni 2006. Belangrijke radiostations als RTL, RMC, Fun Radio, Oui FM en BFM waren er van de eerste minuut bij. Het had meer iets van een publiciteitsstunt, want in Parijs zelf waren vrijwel nergens toestellen te koop waarmee je naar deze mux kon luisteren.
Op BFM na zouden deze grote spelers al snel vaandelvlucht plegen bij VDL, richting de nieuwe operatoren. Towercast startte in juli 2007 en strikte Nova, Oui FM, FG, NRJ, RTL2, Virgin, Ado, Sky en France Info. TDF, dat in oktober 2007 volgde en uitzond vanop de Eiffeltoren (foto), had Europe 1, RTL, RMC, France Maghreb, France Inter, France Classiq, Radio France International en MFM. Met de overblijvers in de VDL-mux erbij kregen de Parijzenaren dus een 20-tal radiostations in DMB-R.
De fabrikanten van radiotoestellen sprongen echter niet mee op de trein. Pas in 2009 kwamen de eerste consumententoestellen op de markt, maar die ondersteunden naast DMB-R ook DAB+ en de oude DAB. DMB-R opereerde immers in dezelfde band III (170-240 MHz), dus het was enkel een kwestie van de nieuwe toestellen, al dan niet specifiek voor Frankrijk alleen, van een extra decoder te voorzien.
Ook in Lyon waren er tussen 2007 en 2011 twee muxen, samen slechts een tiental stations, actief in DMB-R, maar de paar grotere spelers begonnen hier al vanaf 2010 af te haken. In Parijs werden de drie DMB-R muxen uitgeschakeld in 2011 en 2012. Van de nationale DMB-R muxen kwam zelfs nooit iets in huis. Die waren door de Franse regering beloofd voor 2009, nadien uitgesteld tot 2010, maar dat uitstel werd uiteindelijk afstel.
DAB+ betaalt de prijs
Na een eerste reeks tests in DAB+ vanaf 2012 besliste de Franse mediaregulator CSA pas in 2013 dat naast DMB-R ook DAB+ als standaard werd toegelaten in band III. DAB+ zou echter nog jaren de prijs betalen voor het mislukte DMB-R-avontuur. Voor de grote landelijke radiogroepen hoefde het immers allemaal niet meer. Zij geloofden niet meer in digitale radio via de ether en dat standpunt zouden ze zes jaar jaar lang, tot vorig jaar, halsstarrig aanhouden.
De eerste stations in DAB+ startten in 2014 in Parijs, Marseille en Nice. Gelukkig voor de zeldzame Parijzenaren die hadden geïnvesteerd in een DMB-R-toestel bleken die in de meeste gevallen ook overweg te kunnen met DAB+, om de eenvoudige reden dat de meeste fabrikanten die codec al passief hadden voorzien in functie van internationaal gebruik.
Maar nu gaat de stekker er ook wettelijk definitief uit voor DMB-R. De hoofdreden is louter technisch. In Frankrijk moeten alle nieuwe radiotoestellen vanaf eind dit jaar immers compatibel zijn met de digitale normen (autoradio’s vanaf juni 2020). Zolang ook DMB-R, zij het enkel theoretisch, in die normen staat ingeschreven is dat een probleem, want de massaal nieuwe DAB+ modellen worden daar helemaal niet meer op voorzien. En dus lag het voor de hand dat die intussen ‘overbodige’ norm werd geschrapt.
De laatste Mohikaan
Toch was – tot deze week – DMB-R nog steeds niet helemaal dood in Frankrijk. Volgens de meest recente gegevens worden er momenteel in Rambouillet nog steeds drie programma’s uitgezonden in DMB-R, al worden die in dezelfde mux ook uitgezonden in DAB+. Het gaat om een testmux van de Continental Automotive Group, die tegen wil en dank werd aangehouden en waarvan de tijdelijke vergunning al meermaals werd verlengd. Verwacht wordt dat voor deze laatste der Mohikanen het lot nu ook bezegeld is.
