Van dinsdag 6 tot en met vrijdag 9 augustus biedt RadioVisie u in een vierdelig zomerdossier de geschiedenis aan van RCA. Vandaag deel 4: Het einde van een tijdperk
De eerste met televisie
RCA zette vanaf 1932 massaal onderzoeksmiddelen in naar de ontwikkeling van televisie. Ook daar gingen weer de nodige gevechten rond patenten mee gepaard. Vanaf 1939 werd RCA’s NBC naast een landelijk radionet ook de eerste Amerikaanse televisieomroep. De officiële eerste uitzending vond plaats tijdens de wereldtentoonstelling in New York. Maar de Tweede Wereldoorlog en een jarenlang dispuut over de industriële standaard voor televisie zorgde ervoor dat het nog tien jaar zou duren eer de televisiemarkt echt van de grond zou komen in de VS. In 1947 werd Sarnoff voorzitter van de raad van bestuur, waarbij hij ook zijn titel van CEO behield.
De jaren ’50 werden vooral gekenmerkt door een bittere strijd over de kleurentelevisie. Hoewel RCA al in 1954 van start ging met massaproductie, geraakten de toestellen amper verkocht. De afdeling was zes jaar verlieslatend en de kleurentelevisie kreeg zelfs bakken kritiek van de media, de industrie én de regering. Sarnoff hield echter halsstarrig vast aan zijn visie en de kentering kwam er vanaf 1960. De volgende vijf jaren maakte RCA enorme winsten op zijn kleurentelevisies en liet het de competitie ver achter zich.
Het was Sarnoff’s ultieme, maar tevens zijn laatste ‘finest hour’ als een visionair man. Al vanaf de jaren ’50 gedroeg de eergierige Sarnoff zich nadrukkelijk als een publiek figuur met heel wat publicaties en spreekbeurten. Hij richtte de David Sarnoff Library op in RCA’s David Sarnoff Research Center in Princeton om er al zijn geschriften, memorabilia en awards in onder te brengen.
In 1966 gaf hij zijn functie als CEO door aan zijn zoon Robert en hoewel zijn gezondheid vanaf 1968 flink achteruitging bleef hij tot eind 1969 vasthouden aan de functie van voorzitter van de raad van bestuur. Hij verbleef nog twee jaar in een hospitaal en overleed op 12 december 1971.
Ook na de dood van Sarnoff bleef RCA nog genieten van de soms heel prille maar gedurfde ontwikkelingen die Sarnoff in gang zette, zoals zijn investering in de eerste communicatiesatellieten. Op 14 januari 1973 zond NBC, op dat moment nog steeds eigendom van RCA, het allereerste concert uit dat via satelliet werd doorgestraald naar 40 landen: ‘Aloha from Hawaii’ met Elvis Presley, niet toevallig – uit financieel oogpunt – op dat moment dé belangrijkste muzikale artiest op het label RCA Victor. Het huzarenstuk werd bekeken door één tot anderhalf miljard mensen.
Tapijten, kippen en auto’s
Het was een van de laatste echte gloriemomenten voor het op dat moment nog alomtegenwoordige RCA. Vanaf die vroege jaren ’70 werd RCA stilaan een reus op lemen voeten. Het bedrijf probeerde uit te breiden door zich te diversifiëren tot een multinationaal conglomeraat.
RCA was onder meer ook eigenaar van het autoverhuurbedrijf Hertz, Banquet (diepvriesproducten en zogenaamde TV-maaltijden), Coronet (tapijten), de uitgeverij Random House. Een grap die intern de ronde deed bij RCA was dat de afkorting stond voor ‘Rugs Chickens & Automobiles’ (tapijten, kippen en auto’s).
Het leed echter enorme financiële verliezen in de mainframe-computerindustrie en andere mislukte projecten, waaronder de CED-videodisc (1981), een vinylplaat die video kon afspelen. In 1986 werd RCA voor 6,2 miljard dollar opnieuw opgekocht door General Electric. Die liquideerde in de loop van de volgende jaren de meeste activa van de onderneming.
Zo werd het muzieklabel RCA Victor al in 1986 door GE doorverkocht aan BMG, dat zelf vanaf 2004 geleidelijk opging in Sony Music Entertainment. Toch blijft het muzieklabel – met Christina Aguilera en Alicia Keys als belangrijkste hedendaagse artiesten – nog steeds voortbestaan als een “eeuwigdurende licentie” (perpetual license).
Zijn laatste zelfgemaakte zender verkocht RCA in 1983. In het FM-tijdperk bleek het bedrijf als zenderbouwer nooit een toonaangevende speler. GE had ook geen interesse in de radiostations van NBC, die intussen ook al enkele jaren verlieslatend waren, en verkocht die aan Westwood One. GE hield wel de televisie-activiteiten van NBC in portefeuille tot het die in 2003 fuseerde met de Franse mediagroep Vivendi, dat Universal had. NBC Universal kwam vanaf 2011 onder controle van Comcast, het grootste kabeltelevisienetwerk van de VS. Dat is nog steeds gevestigd in het legendarische 30 Rock, in 2015 omgedoopt tot Comcast Building.
Vandaag is de merknaam RCA in handen van de Franse multinational Technicolor (voorheen Thomson), maar wordt al jaren enkel nog gebruikt om in licentie te worden gegeven. De grote baas daar is Tim Sarnoff. Hij is, jawel, de kleinzoon van David Sarnoff.
Tien extra leuke weetjes over RCA die je vast nog niet wist
- Op 30 november 1924 slaagde RCA er voor het eerst succesvol in om ‘radiofoto’s’ tot over de Atlantische Oceaan te sturen. Transmissies van foto’s, drukwerk en weerkaarten werden ontwikkeld door RCA en op 30 april 1926 werd de eerste commerciële radiofoto-facsimiledienst tussen New York en Londen geopend. In de vroege jaren ’40 bestond deze directe radiofotoservice tussen de Verenigde Staten en zeven landen.
- In februari 1938 demonstreerde RCA de eerste (consumenten)ontvanger die via de radio kranten en ander grafisch materiaal in huis kon halen (zie video). Een soort voorloper van de fax, maar dan via de ether. Het printen van één pagina duurde wel een kwartier. Het concept brak, mede door de nakende komst van televisie, nooit commercieel door, ook al werd het volop gepromoot tijdens de New York World’s Fair van 1939-1940. In 1941 werd de eerste radiofax via FM-zendtechnologie verstuurd, maar ook die vond geen commerciële markt.
- Onderzoek door RCA-ingenieurs naar het effect van zonnevlekken op de voortplanting van de korte golf en de ontdekking van de gelijktijdige variatie van de magnetische storingen van de aarde, leidde tot de ontwikkeling van methoden voor het voorspellen van de uur- en dagelijkse efficiëntie van kortegolftransmissie. Het Diversity Receiving System, dat bijdraagt aan de stabiliteit en betrouwbaarheid van kortegolfcommunicatie, werd in 1928 door RCA geïntroduceerd.
- In 1932 leidde basisonderzoek over radar in de RCA Laboratories tot de bouw van experimentele apparatuur die waarschijnlijk als eerste het principe van ‘radiolocatie’ toepaste in de luchtvaart.
- RCA was ook een pionier in de ontwikkeling van microfoons. In 1932 perfectioneerde RCA de Ribbon (velocity) microphone die wereldwijd de standaard zou worden voor radiostations en voor de opnames van geluidsfilms en grammofoonplaten.
- Nog in 1932 ontwierp RCA automatische, ultrakortegolfradiostations om televisiebeelden te “stuiteren”, evenals andere vormen van radiocommunicatie van stad tot stad.
- Het NBC Symphony Orchestra met dirigent Arturo Toscanini werd in 1937 het eerste voltijdse symfonieorkest dat zich exclusief wijdde aan radio-uitzendingen.
- In 1940 bouwde RCA de revolutionaire elektronenmicroscoop, waarmee objecten voor het eerst tot 100.000 keer konden worden vergroot.
- Al in 1954 bouwde RCA de eerste videorecorder waarbij beelden, zowel zwart-wit als in kleur, werden vastgelegd op een spoel met een magnetische tape. Bedoeling was het product al in 1956 ook commercieel op de markt te brengen, maar dat bleek te optimistisch. Het duurde nog tot de jaren ’70 eer videocassettes een trend werden bij het grote publiek. Het RCA-systeem werd wel jarenlang de standaard voor professioneel gebruik in de televisiewereld.
- En tot slot nog een uitsmijter die mooi past in het nieuwe tijdperk van digitale multiplexen: in 1959 kondigde NBC New-York de lancering aan van de Medical Radio Service, een dagelijks programma van 12 uur met muziek en nieuws speciaal voor artsen. Het zou middels een multiplex via dezelfde FM-zender worden uitgezonden als een tweede (achtergrond)programma. In de RCA-zendercatalogus van dat jaar staat zo’n FM Multiplex Equipment. Zowat honderd FM-stations kregen dat jaar trouwens van de FCC de toestemming om via zo’n multiplex een tweede programma voor specifieke doelgroepen te commercialiseren. Producenten van ontvangers en converters hielden echter de boot af bij gebrek aan een duidelijke standaard en de FM-multiplex brak uiteindelijk nooit door. Ook van de Medical Radio Service werd nooit nog iets vernomen.
Dossier 100 jaar RCA
- Deel 1: wat voorafging
- Deel 2: The roaring twenties
- Deel 3: The sky is the limit
- Deel 4: Het einde van een tijdperk
