De procedureslag gaat gewoon verder
Niet onverwachtVorige vrijdag besliste de Vlaamse ministerraad, op advies van mediaminister Sven Gatz, om een nieuwe erkenning af te leveren aan negentien lokale omroepen, waarvan die erkenning wordt aangevochten voor de Raad van State. De nieuwe erkenning heft de betwiste vorige erkenning op, daardoor wordt ook de behandeling ten gronde, waarschijnlijk tijdelijk, opgeheven.
Het was niet echt een onverwachte beslissing. Eerder al haalde de minister een gelijkaardige krachttoer uit, toen hij door een negatief advies van de auditeur van de Raad van State in een aantal procedures eveneens in het ongelijk dreigde gesteld te worden. Blijkbaar kiest Gatz er graag voor om de spelregels nog snel te veranderen, als hij een wedstrijd dreigt te verliezen?
Een tijdelijk Hallelujah?
Alhoewel er dan van een overwinning geen sprake meer is, omdat de wedstrijd van het gevoerde beleid en bijhorend bestuur niet is uitgereden, klonk er toch gejuich. De omroepen waarvan de erkenning werd aangevochten voor de Raad van State verheugden zich op het goede nieuws, al weten ook zij dat dit Hallelujah slechts tijdelijk zou kunnen zijn.
De echte procedures ten gronde worden door de beslissing van de minister weliswaar een tijd uitgesteld, rechtszekerheid is er in die zaken zeker nog niet. Een radiobaas tweette na de beslissing vorige vrijdag vrij snel; ‘We kunnen alweer een beetje meer naar adem happen. Na regen komt zonneschijn. Je zal het zien’. Of dat werkelijk zo is blijft echter de vraag.
Bereid om verder te procederen
Er liepen bij de Raad van State in totaal nog negentien procedures over erkenningen, die zijn door de nieuwe beslissingen vorige vrijdag allemaal ‘zaken zonder onderwerp’ geworden. Of zo’n politiek van hide and seek een echt voorbeeld zou zijn van democratisch bestuur, laten we even in het midden. Alleszins werd de lijst van gebundelde zaken op de agenda (20 mei a.s.) van de Raad van State er nog maar eens langer mee.
Niets weerhoudt echter de eisers om de nieuwe erkenningen opnieuw aan te vechten. Mogelijk hoopte de Vlaamse overheid (c.q. Sven Gatz) dat sommigen het na een changement de decor zouden opgeven. Misschien is dat wel zo voor bepaalde omroepen met low-power erkenningen, dat is nog niet bekend. De meeste andere eisers hebben echter al bevestigd dat ze bereid zijn om verder te procederen.
Onzekerheid
Voor de omroepen waarvan de erkenning dan verder zou worden aangevochten, zal de hele lijdensweg waarschijnlijk niet ophouden. Het zou nogmaals een periode van ongeveer één jaar worden met juridische onzekerheid, en een bestaanszekerheid op lange én korte termijn, die eerder afhangt van het oordeel van de rechter(s). Heeft er dan iemand ‘gewonnen’ met deze wissel op het laatste moment?
Van mening veranderd?
In de loop van de steeds toenemende procedures is minister Sven Gatz ook wel enigszins van mening veranderd. In 2017 drukte hij zich over de toen al lopende procedures als volgt uit:
‘Voor minister Sven Gatz is de procedure coherent en sterk. Hij blijft volledig achter de administratie, haar inzet en deskundigheid, staan. Voor de lopende juridische procedures is noch het Vlaams Parlement, noch de minister verantwoordelijk. De overheid kan zich nog zo goed voorbereiden, er zullen altijd burgers zijn die tegen een beslissing in beroep gaan. En dat is hun recht’.
Meer vindt u hier.
Ondertussen is het twee jaar, en meerdere procedures, later, minister Gatz verwoordde zich vorige vrijdag in een persmededeling als volgt:
‘Voor zo’n tien procent van de radio’s waartegen afzonderlijke klachten waren neergelegd bij de Raad van State, zal alles worden gedaan om de rechtszekerheid te verdedigen en het verderzetten van de uitzendingen te waarborgen’.
Meer vindt u hier. Het lijken toch compleet andere woorden, van dezelfde persoon?
De verliezers
De minister omschreef de eisers in de lopende procedures ooit ook als ‘slechte verliezers’. Toch is het de minister, en de overheid zelf, die keer op keer, de procedures bij de Raad van State verloren, of verloren zouden hebben. Zo verloor Gatz de procedure die TOPradio had aangespannen over netwerk 3 (Hit!), hij verloor de procedure over het frequentieplan.
Hij dreigde vorig jaar nog eens acht procedures van lokale radio’s te verliezen, doch trok ook toen snel de erkenningen weer in waardoor het eveneens zaken zonder onderwerp werden. Meer vindt u hier. Op 4 april 2019 haalde Sven Gatz eenzelfde ‘wit konijn’ boven voor nog negentien procedures die hij anders zou verloren hebben. Het is echter de vraag hoe de rechters van de Raad Van State hier tegenaan kijken.
Grondwettelijk Hof
Dat het juridisch gevecht waarschijnlijk niet stopt is trouwens niet het enige slechte nieuws voor minister Gatz, al zal het eerder voor zijn opvolger zijn die ermee wordt geconfronteerd. Een aantal eisers hebben al laten verstaan dat er ook nieuwe procedures zouden worden opgestart.
Een aantal omroepen zou naar het Grondwettelijk Hof trekken, om het instemmingsdecreet van het samenwerkingsakkoord te laten vernietigen. Dit akkoord legaliseert (volgens hen) Waalse storingen op tientallen lokale radio´s in Vlaanderen. Tevens zou het nieuwe frequentieplan opnieuw ter vernietiging worden voorgelegd, en lopen er ook nog diverse procedures over de aanbesteding van DAB 5A/D.
Schone schijn
Minister Gatz mag dan in verkiezingsmodus overgaan, ditmaal met de politieke blik op Brussel gericht. Misschien blikt hij graag terug op een regeerperiode waarin op het laatste moment toch nog alles ‘in orde’ zou zijn. Dat zou dan schone schijn zijn. Als het Vlaamse radiobeleid, minstens nog een jaar, meer door een rechter dan door de overheid zou worden bepaald, dan zou men toch kunnen spreken van een ‘zware erfenis Gatz’?
Is er dan echt een Hallelujah dezer dagen? Of kan er niet beter gesproken worden van een ‘pyrrusoverwinning’? De procedures, waarin de overheid ongelijk kreeg, werden al vaak geminimaliseerd, zowel in de commissie media, als door de minister zelf. Met een ‘wit konijn’ werden andere uitspraken tegengehouden, mogelijk een uitputtingsslag, opdat de eisers hun procedures zouden stoppen.
Radiobeleid op drijfzand
De gerechtelijke molens draaien misschien langzaam, zeker op het niveau van de Raad van State. Het zijn dan ook geen speeltuinen, zoals de minister ooit terecht stelde is er een verschil tussen ‘menen dat men gelijk heeft, en ook gelijk te krijgen’. De uitspraken waarin de overheid in ongelijk werd gesteld bewijzen in dat opzicht alleszins dat de rechtsstaat nog bestaat.
Momenteel is er zogezegd geen gezichtsverlies voor de minister. Dat zou wel eens welkom kunnen zijn in verkiezingstijden, misschien was het wel de echte (verborgen) agenda. De opvolger van Gatz, en de overheid zelf, zouden echter ook moeten weten dat een radiobeleid op drijfzand juridisch wel eens moeilijk stand zou kunnen houden.
Meer onzekerheid
Als de verlengde, én nieuwe procedures doorgezet worden, dan zou er pas echt een Hallelujah kunnen zijn in 2020. Misschien, want niets belet dat iemand in de tussentijd nog ergens tegen in zou gaan, dat is – zoals de minister zelf ooit zei – hun goed recht. Mogelijk komt er hierin zelfs nog een grote verrassing, één die niemand voor mogelijk houdt.
Sven Gatz legde de eed af op 25 juli 2014, zijn regeerperiode is bijna voorbij. Bij zijn aanvang heerste er vooral onzekerheid door herhaalde tijdelijke verlengingen van de erkenningen. Na het beleid Gatz heerst er nog steeds onzekerheid, de obstakels zijn toegenomen en zelfs erkende omroepen zullen normaliter op rechtsspraak moeten wachten om te weten waar ze aan toe zijn.
Te vermijden was geweest
Of de minister het nu graag hoort of niet, of hij graag spreekt van slechte verliezers, een minderheid die procedeert, of zelfs wil spreken van enkel niet-erkende omroepen die voor moeilijkheden zouden zorgen: de onrust is niet afgenomen. Zelfs bij diegenen die zich nog niet vaak lieten horen, omdat ze daartoe ook niet altijd bemiddeld zijn.
Dat is een zware erfenis voor de opvolger van Gatz. Een erfenis die men niet kan weigeren, zoals in het privéleven, doch één om op te lossen. Eén die zeker te vermijden was geweest. (VO)
